• 4. Tabiat zonalari, osimligi va hayvonot dunyosi.
  • Arktika chollari zonasi.
  • 01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet71/189
    Sana16.12.2023
    Hajmi8,32 Mb.
    #120491
    1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   189
    Bog'liq
    zsnu70eei3bIZoN8cMUU (1)

    Tuproqlari. 
    Tuproqlari xilma-xil. Podzol va 
    chim -podzol, q o'ng'ir va qora tuproqlar keng tarqalgan. 
    Bundan tashqari, sariq va qizil tuproqli yerlar ham ko'p. 
    O 'sim liklari ko'p jihatdan Yevrosiyo va Janubiy A m erika 
    o'sim liklariga o'xshab ketadi. Shimoliy qism ining 
    o'sim lik va hayvonot dunyosi M uz bosish davridan keyin 
    shakllangan. Appalachi tog'larida m uz davri reliktlari 
    saqlanib qolgan.
    4. Tabiat zonalari, o'simligi va hayvonot dunyosi. 
    M ateriklarning shimoliy qismida tabiat zonalari shi­
    moldan janubga tomon almashadi. M aterikning sharqiy 
    qismida tundra va o'rm on zonalari g'arbga nisbatan ancha 
    janubga surilgan. B uyuk ko'llarning janubdagi tabiat 
    zonalari sharqdan g'arbga qarab alm ashinadi. Atlantika 
    okeani qirg'oqlaridan qoyali tog'largacha o'rm onlar 
    o'rm on-dasht va dashtlar bilan almashinadi. Chunki 
    sharq va g'arbdan sharqqa tomon nam lik koeffitsiyenti 
    o'zgarib boradi.
    Arktika cho'llari zonasi. 
    Bu zonaga Grenlandiya- 
    ning katta qismi va K anada-A rktika to'plam orollari 
    kiradi. Zonaning sharqiy qismi muz, g'arbiy qismi
    140


    toshli cho'llardan iborat. Asosiy o'sim liklari mox va 
    lishayniklar.hayvonlari: oq ayiq, m orj,qo‘yho‘kiz. 
    Tundra 
    va o'rmon-tundra zonasining
    janubiy chegarasi sharqda 
    53° sh.k. dan garbda 62° sh.k. yo'nalishigacha boradi. 
    Tundrada botqoqlik, ko'llar va kichik daryolar ko'p. 
    Labrador yarim orolining katta qismi va Lavrentiy qirlari 
    shu zonada joylashgan. 
    Lishaynik
    va 
    mox
    tundraning 
    asosiy o'sim ligi hisoblanadi. Tol, pakana qayin, qora va 
    oq qarag'ay (o'rmonlarda) o'sadi. H ayvonlardan 
    Shimol 
    bug'usi, koribu, lemming, qor qo'chqori
    (muz davrdan 
    qolgan), 
    oq tulki
    (peses), 
    bo'ri
    tarqalgan.
    Tayga zonasi m intaqaning shim oliy qism ida joy­
    lashgan. Yoz salqin, nam ko'p, m uzloq va podzol 
    tuproqlar keng tarqalgan. Bu zona daraxt turlariga boy. 
    Oq
    va 
    qora qarag'ay, balzam pixtasi, Amerika tilag'ochi 
    kabi ignabargli daraxtlar o'rmonlarni hosil qiladi.
    Tinch 
    okean bo'ylarida 
    sixtin qarag'ayi, duglas pixtasi o'sadi, 
    ularning balandligi 80— 100 m ga yetadi. Ignabargli 
    o'rm onlarda yirtqich hayvonlardan 
    qora ayiq, Kanada 
    silovsini, Amerika suvsari, skuns\
    o 'tx o 'r hayvonlaridan 
    los, vanita keyichi
    yashaydi. Taygadan janubda tabiat 
    zonalari sharqdan g'arbga qarab alm ashinadi.

    Download 8,32 Mb.
    1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   189




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    01 iy o'quvyurllariga kiruvchilar, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari hamda umumiy

    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish