tartibga solingan. M aterikning
shimoliy qism ining eng
katta daryosi M akkenzi ham katta to‘lqin oralig‘idan
oqib chiqadi (1770 km). Daryo tizim lari yosh, oxirgi
m uzlikdan keyin shakllangan. Hindular bu daryoni
Katta
daryo
deb atashadi.
Tinch okean havzasiga kiruvchi daryolar Yukon,
Kolorado, Kolumbiya. U lar sersuv, tezoqar va qisqa.
Vodiylari tor va chuqur.
Kolorado daryosining K atta
Kanyon darasi dunyoga mashhur. Uning chuqurligi 1800
m, uzunligi 320 km, devorlari turli davrlarda paydo
bo‘lgan har xil rangli jinslardan tuzilgan.
2.
K o‘lla ri.
M aterikda
notekis
taqsimlangan.
Ko'pchiligi K anada qalqonida joylashgan. Ko‘l botiqlari
m uz va m uz-tektonik yo‘l bilan hosil bo'lgan. Qalqonning
janubida
dunyodagi
ulkan
ko'llar tizim i— Buyuk
A m erika ko'llari joylashgan. Bu ko'llar uncha chuqur
emas, yuqori chuqurligi 393 m, maydoni 82 m ing km 2,
Guron, M ichigan, Eri, O ntario ko'llari
bir-biri bilan
bog'langan. U larning um um iy maydoni 245 m ing km 2.
Bu ko'llar suvining hajmi Boltiq dengizidan ikki m arta
ko'proq. Eri va Ontario ko'llaridan N iagara daryosi oqib
chiqadi. Ikkala ko'l o'rtasida balandligi 50 km, kengligi
1 km bo'lgan N iagara sharsharasi hosil bo'lgan. K o'llar
yil bo'yi m uzlam agani uchun transport maqsadlarida
foydalaniladi. Kanada qalqonining g'arbiy qismi bo'ylab
Vinnipeg, K atta ayiq, K atta tutqin,
Atabaska va boshqa
ko'llar joylashgan. U larning eng kattasi Vinnipeg
(hindular tilida
suv
degani) ko'lidir. Kordilyera tog'larida
139
m uz va vulqon ko‘llari ko‘p. K atta havzada qoldiq ko‘l—
katta sho'r
ko7 joylashgan (300%).
Grenlandiya, K anada-A rktika arxipelagi, Kordilyera
tog‘laridagi m uzliklarning umumiy maydoni 2 mln. km 2.
M aterikning shim oliy qism ida ko'p yillik muzloqlar
tarqalgan.Yer sharidagi
eng uzun Xabbort muzligi
(145 km) A lyaskada joylashgan.
3.
