• XXI. YEVROSIYO 1. Geografik orni.
  •  ‘rta dengiz turidagi dag‘al bargli o'rmonlar va




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet73/189
    Sana16.12.2023
    Hajmi8,32 Mb.
    #120491
    1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   189
    Bog'liq
    zsnu70eei3bIZoN8cMUU (1)

    0 ‘rta dengiz turidagi dag‘al bargli o'rmonlar va 
    butalar zonasi 
    g'arbda joylashgan. Tog'larning g'arbiy 
    yonbag'irlarida doimiy 
    yashil dub, qarag'ay, sekvoya 
    kabi daraxtlar o'sadi.
    Savanna va doimiy yashil o'rmonlar zonasi. 
    M arkaziy A m erika va Karib dengizi orollarini o'z ichiga 
    oladi, qizil-sariq tuproqlarda 
    palmalar, doimiy yashil 
    dublar, daraxtsimon paporotniklar
    tarqalgan. Qizil- 
    q o'ng'ir tuproqlarda esa asosan savannalar tarqalgan. 
    H ayvonlar orasida Janubiy A m erika vakiilari ko'proq 
    uchraydi. Yirtqichlardan —
    puma, yaguar,
    tuyoq- 
    lilardan—
    bug'u, tapar
    tarqalgan.
    5. 
    Balandlik mintaqalari, 
    asosan, Kordilyera va 
    Appalachi tog'lari joylashgan hududni o'z ichiga oladi. 
    Alyaskada Kordilyera tog'larining quyi qismi 1000—
    1500 m gacha ignabargli daraxtlar bilan qoplangan, 
    undan balandda tog' tundrasi, qor va m uzliklar tarqalgan. 
    H ar bir iqlim mintaqasi doirasida shu m intaqadagi tabiat 
    zonalari tarqalgan.
    XXI. YEVROSIYO
    1. 
    Geografik o'rni. 
    Yer yuzasidagi eng katta 
    materik. Ikkita qit’adan iborat: 
    Osiyo
    va 
    Yevropa.
    Asosiy 
    xususiyatlari: 1) eng katta m aterik (quruqlikning 1/3 
    qism ini tashkil qiladi), to 'rtta okean o'rab turadi; 2) boshqa 
    m ateriklarga nisbatan uning 50% dan ortiq maydoni 
    tog'lardan iborat, quruqlikdagi eng baland (Jomolungma
    143


    tog‘i yoki Everest cho‘qqisi - 8848 m), eng past ( 0 ‘lik 
    dengiz botig‘i — 395 m) nuqtalari, eng katta balandlik 
    farqlari shu yerda, relyefning ham m a turlari bor; 3) ma­
    terikda yirik te k isliklar-S harqiy Yevropa va G 'arbiy Sibir 
    tekisliklari joylashgan. U larda kenglik zonalligi yaqqol 
    aks etgan; 4) m aterikda ju d a katta shelf rivojlangan va 
    qirg'oqlari kuchli parchalangan; 5) m aterikning kattaligi 
    tufayli iqlim ning kontinentalligi va musson harakatlari 
    yuqori darajada aks etgan; 6) asosiy tog' m intaqalari 
    boshqa m ateriklardan farq qilib, g'arbdan sharqqa tomon 
    kengliklar bo'yicha yo'nalgan; 7 )boshqa m ateriklarga 
    qaraganda ko'p yillik muzloqlar, berk havzalar va ichki 
    oqim oblastlari katta maydonni egallaydi; 8) m aterikda 
    balandligi 8000 m dan ortiq bo'lgan jahondagi 14 ta tog' 
    cho'qqilarining ham masi joylashgan; 9) eng ko'p yog'in 
    yog'adigan joy (Cherrapundja - 12600 mm), eng katta 
    ko'l (Kaspiy), eng chuqur ko'l (Baykal - 1677 m), eng 
    chuqur g'or (Jon-Bernor, Alp tog'ida — 1535 m), eng 
    katta yarim orol (Arabiston ya.o.) joylashgan; 10) tabiati 
    ju d a xilm a-xilligi bilan ajralib turadi, m aterikda ham m a 
    tabiat m intaqalari bor.
    Yevrosiyoni ham m a okeanlar o'rab turadi. Shimoldan 
    Shimoliy M uz okeani, janubdan Hind okeani, sharqdan 
    Tinch okeani va g'arbdan A tlantika okeani.

    Download 8,32 Mb.
    1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   189




    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     ‘rta dengiz turidagi dag‘al bargli o'rmonlar va

    Download 8,32 Mb.
    Pdf ko'rish