a) miloddan avvalgi II asrdan milodning X VI asrigacha
davom etgan «Ipak yo‘li» bosqichi. Bu darvda o‘lka
tabiati Xitoy (Chjan Syan, Syuan-Szan), arab (M a’sudiy,
Istaxriy), 0 ‘rta Osiyo (Xorazmiy, Beruniy, Bobur)
olim lari tomonidan o‘rganilgan; b)
m ustam laka davrida
o 'lka tabiati P.P. Semenov-Tyanshanskiy, N .A .Sever-
sov, A. P. Fedchenko, I.V.M ushketov, V. A. Obruchev,
L. S. Berg va boshqa olim lar tomonidan o'rganilgan.
X X asr boshlaridan hozirgacha bo'lgan davr. M azkur
davrdan o'lka tabiati N. L. Korjenovskiy. D. A .N alavkin,
S. S. Shuls, I. P. Gerasimov, H. M. Abdullayev, K. Zokirov,
T. Zohidov, L.N. Babushkin, N. A. Kogay, N. D. Dolimov,
M. Qoriyev va boshqalar tomonidan o'rganildi.
Aholisi va siyosiy xaritasi.
O 'lkaning
tub aholisiga
o'zbeklar, qozoqlar, qirg'izlar, turkm anlar, qoraqalpoqlar
kiradi. Bundan tashqari, ruslar, tatarlar, yahudiylar,
ukrainlar,
boshqirdlar, koreyslar, uyg'urlar va boshqa
millatlar ham tarqalgan. Hozirgi paytda O 'rta Osiyo
aholisi 50 mln. dan ortiq. O 'lka
siyosiy xaritasining
shakllanishida quyidagi bosqichlar ajratiladi: a) O 'rta
Osiyoning Rossiya tomonidan bosib olinishi arafasida bu
yerda uchta yirik davlat— Qo'qon, Xiva xonligi va Buxoro
amirligi bo'lgan; b)m ustam laka bosqichida O 'rta Osiyo
Rossiya imperiyasining Turkiston general-gubernatorligi
tarkibiga kirgan va ikkita xonlikdan (Xiva, Buxoro) va
Qo'qon uyezdidan iborat edi. 1917— 1922- yillarda O 'rta
Osiyoda uchta mustaqil davlat paydo bo'ldi: O 'rta Osiyo
(Qo'qon) muxtoriyati, Buxoro va X orazm respublikalari;
164
d) 1924— 1991- yillarda o'lkada O'zbekiston,
Qozo-
g'iston, Q irg'iziston, Tojikiston, Turkmaniston ittifoq-
dosh respublikalari tashkil qilindi; e)
hozirgi davrda
sobiq SSSRning parchalanishi tufayli O 'rta Osiyoda 5 ta
m ustaqil davlat tarkib topdi: O'zbekiston, Qozog'iston,
Tojikiston, Turkm aniston, Qirg'iziston.
