|
1- mavzu: Kirish. Avtomobil agregat, tizim, mexanizm, detal, dvigatel tushunchalari. Reja
|
| bet | 2/36 | | Sana | 31.01.2024 | | Hajmi | 13,22 Mb. | | #149374 |
Bog'liq Ma\'ruza avt servisDvigatel ishchi hajmi, litr
|
Litraji
|
1,2 litrgacha
|
Mikro litrajli
|
1,2 litrdan 1,8 litrgacha
|
Kichik litrajli
|
1,8 litrdan 3,5litrgacha
|
O‘rta litrajli
|
3,5 litrdan yuqori
|
Katta litrajli
|
MDH davlatlarida ishlab chiqarilayotgan yengil avtomobillarning dvigatel hajmiga qarab sinflanishi quyidagicha:
Dvigatel ishchi hajmi, litr
|
Modellarining boshlanishi
|
1,2 litrgacha
|
11XX
|
1,2 litrdan 1,8 litrgacha
|
21XX
|
1,8 litrdan 3,5litrgacha
|
31XX
|
3,5 litrdan yuqori
|
41XX
|
Avtomobil – bu agregatlar, mexanizmlar va tizimlar yig‘indisidan iborat murakkab mashinadir.
Avtomobillarning konstruksiyalari turlicha bo‘lishi mumkin, lekin ularning ko‘pchiligining mexanizm va tizimlarining ishlash prinsipi, tuzilishi bir-biriga o‘xshash.
U tuzilishiga ko‘ra quyidagilardan tashkil topgan:
Agregat–bir necha tuzilmalarni bir butun qilib birlashtirgan qurilma.
Tizim–bitta umumiy vazifani bajaruvchi qismlar yig‘indisi (masalan, ta’minlash tizimi, moylash va sovutish tizimlari va boshqalar).
Mexanizm–harakatni ma’lum tartibda uzatuvchi va o‘zgartiruvchi tuzilma.
Uzel–mashinada ma’lum mustaqil vazifani bajaruvchi bir necha detallar birikmasi.
Detal–mashina va mexanizmlarning yig‘ish operatsiyalarisiz tayyorlangan ayrim qismi.
Avtomobilning asosiy qismlari quyidagilardan iborat:
dvigatel
transmissiya
yurish qismi
boshqaruv mexanizmi
elektr jihozlari qo‘shimcha jihozlar.
Dvigatelda yonish jarayonida hosil bo‘lgan issiqlik energiyasi ta’sirida tirsakli valni harakatga keladi, undan keyin transmissiya orqali harakat yurish qismining elementi bo‘lgan yetakchi g‘ildirak uzatiladi va ... avtomobil harakatlanadi. Avtomobil harakatlanish vaqtida haydovchi rul boshqarmasi va tormoz tizimidan foydalanadi (boshqaruv mexanizmi), chiroqlarni yoqadi (elektr jihozlari) va albatta haydovchi o‘rindiqda o‘tirganida xavfsizlik kamarini taqadi (qo‘shimcha jihozlar). Bularning hammasi kuzovga mustahkam qilib mahkamlanadi.
Avtomobilning umumiy tuzilishi.
1-dvigatel; 2-old o‘q; 3-old osma; 4-old tormoz mexanizmi; 5-old g‘ildirak;
6-ilashish muftasi; 7-uzatmalar qutisi; 8- kardan uzatma; 9- asosiy uzatma; 10,11-orqa o‘q; 12-orqa ko‘prik; 13-orqa tormoz mexanizmi; 14-orqa g‘ildirak;
15-rul chambaragi; 16-rul mexanizmi; 17-rul vali; 18-rul trapetsiyasi; 19-kuzov.
Dvigatel – bu agregat hisoblanib, yonilg‘ining yonishi natijasida hosil bo‘lgan issiqlik energiyasini mexanik energiyaga aylantirib beradi (burovchi moment shaklida).
Transmissiya – burovchi moment va uzatishlar sonini o‘zgartirgan holda yetakchi g‘ildiraklarga harakatni uzatadi. Ular quyidagilardan iborat:
|
| |
