|
Zanglamas korroziyabardosh po‘latlarBog'liq Material science - lecture 4Zanglamas korroziyabardosh po‘latlar
Zangbardosh-korroziyabardosh po‘latlar yuqori legirlangan po‘lat bo‘lib,
bunda xrom miqdori Cr˃13% ko‘p bo‘lishi shart. Xrom metall sirtida
sustlashtiruvchi himoya plyonkasini hosil bo‘lishini ta’minlaydi.
Bu plyonkalar strukturasiga qarab klasslarga bo‘linadi. Plyonkalar, material
yuqori haroratda qizdirilib havoda sovitilgandan so‘ng (normallashtirilgandan
so‘ng) hosil bo‘lganlari: martensitli, martensit-ferritli, (ferrit miqdori 10% dan kam
bo‘lmagan holda), ferritli, austenit-ferritli (ferrit miqdori 10% dan kam bo‘lmagan
holda), austenitli, austenit-martensitli (ГОСТ 5632-72) strukturalar.
Ferrit va austenit hosil qiluvchi elementlarni yig‘indi ta’sirini xrom
ekvivalentlari (Cr
ekv
) va nikkel ekvivalenti (Ni
ekv
) ekvivalentlari ifodalaydi:
Cr
ekv
=Cr+2Si+1,5Mo+5V+5,5Al+1,75Nb+1,5Ti+0,75W.
Ni
ekv
=Ni+ 0,5Mn+30C+30N+0,3Cu.
Simvollar legirlovchi elementlarni po‘latda massali ulushini va raqamlar
ularni aktivlik koeffitsentini ko‘rsatadi.
Xromli korroziyabardosh po‘latlarda uglerod miqdori iloji boricha kam
bo‘lishi lozim, chunki qotishmaning zanglamaslik qobiliyati bir fazali strukturada
turg‘un bo‘ladi. Uglerodning ko‘payishi karbidlar hosil bo‘lishiga olib keladi, bu esa
strukturani bir xil emaslikka duchor qiladi. Lekin uglerod toblash samaradorligini
ko‘p oshiradi.
Hozirgi paytda kam uglerodli yuqori azotli korroziyabardosh po‘latlarni bir
qancha gruppalari ishlab chiqilgan.
Po‘latni mustahkamligini oshirish va tan narxini pasaytirish yo‘lida eng
yaxshi legirlovchi element bu – azotdir.
Azot zo‘r austen hosil qiluvchi va mustahkam oshiruvchi legirlovchi element.
Azot po‘latdan uni termik ishlashda va payvandlashda chiqib ketadi.
Suyuq po‘latda azotni suyuqlanuvchanligi xromni ancha ko‘paytiradi,
qaysiki, karroziyabardosh po‘latlar uchun eng zarur element.
|
| |
