1 Bob Po‘latlarni kimyoviy-termik ishlash. Materiallar turi va ularni qo‘llash sohasi

Rasm
Korrozion element sxemasi. 
Yuzalarning bir xil uchastkalarida ya’ni anod uchastkalarida quyidagi 
reaktsiya ketadi: 
Me Me
n+
+ne (1) 
Boshqa uchastkalarida – katod uchastkalarida quyidagi ikki reaktsiyalardan 
(2),(3)lardan biri o‘tadi:
O
2
+2H
2
O 4OH
- 
(2) 
2H
+
+2e H
2
(3) 
Korrozion element uzilib turganda anod va katod uchastkalardagi reaktsiyalar 
to‘g‘ri va teskari yo‘nalishlarida bir xil tezlikda boradi, ya’ni qarama-qarshi teng 
o‘tadi. Metallarning elektrodli qaytaruvchi potentsiali (V qaytaruvchi) elektrolit 
xarakteri va haroratga bog‘liq. Metallarni elektrokimyoviy potentsiallarini 
aktivligini (kuchliligini) nisbatan baholash uchun standartli elektrodli qaytaruvchi 
potentsial V
o
qayt
qabul qilinadi. Bu harorat 25
o
S ga ega va o‘zini ionlarini suvdagi 
eritmasidagi aktivligiga (kontsenratsiyasiga) hisoblangan. Ba’zi metallarning ionlari 
uchun V
o
qayt
ni qiymatlari quyidagicha: 
Endi agar elektr zanjir yopiq bo‘lsa, (ulangan bo‘lsa) tutashgan (yopiq) 
korrozitson elementdagi to‘g‘ri va teskari yo‘nalishdagi reaktsiyalar tezliklari har xil 
bo‘ladi. Anoddagi reaktsiyalar ko‘proq ionlash yo‘nalishida o‘tadi. Katodda esa H
+
yoki O
2
ni tiklash yo‘nalishida o‘tadi. Natijada metallda elektronlar, elektrolitda 
ionlar siljiydi (suriladi-oqadi), demak korrozitsion tok hosil bo‘ladi. Bu tok ta’sirida 
katod va anodda orqaga qaytmaydigan potentsial Vn o‘rnatiladi. 

Ba’zi bir metallar ma’lum karroziya sharoitlarida katta anod qutblanishga (P
Q
) 
ega va ularni sustlanuvchilar (passiviruyuщie) deyiladi. Korroziya elementidagi 
korroziya tokini (I) qiymatini, qaysiki korroziyalanish tezligini aniqlaydi, 
quyidagicha aniqlanadi : 
I= (V
K
q
ayt
- V
Q
q
ayt
)/ (R+P
Q
+P
k
) (6) 
Bu yerda ,R-korrozion element OM.li qarshiligi. 
Metallarning korroziya bardoshligiga korroziyalanish mahsulotlaridan hosil 
bo‘lgan plyonkalar yetarli ta’sir qiladi. Ularni himoyalash xossalari omli 
qarshilikning kattalashishi va qutblanishlikning ortishi bilan namoyon bo‘ladi; 
(formula 6). 
Elektrolit bu himoya plyonkalarini eritishi mumkin va shu bilan 
korroziyabardoshlikni yomonlashtiradi. Har xil metallarni himoya plyonkalarini 
erishi har xil elektrolitlarda namoyon bo‘ladi. (Rasm ) 
Rasm
Elektrolit tarkibini korroziyalanish tezligiga ta’siri. 
1-sustlanuvchi metallar; 2-sustlanmaydigan metallar; Zn; Sn; Pb; 3-qolgan 
sustlanmaydigan metallar. 

Download 0,64 Mb.