Sianlash Po‘latdan yasalgan detal yuzini – sirtini bir vaqtning o‘zida ham uglerod, ham azot bilan diffuzion to‘yintirish jarayoni tsianlash

Download 0,64 Mb. Pdf ko'rish
bet	4/23
Sana	10.02.2024
Hajmi	0,64 Mb.
	#154258

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 23

Bog'liq
Material science - lecture 4

Detallarni metallar va nometallar bilan diffuzion to‘yintirish

Sianlash
Po‘latdan yasalgan detal yuzini – sirtini bir vaqtning o‘zida ham uglerod, ham
azot bilan diffuzion to‘yintirish jarayoni tsianlash deb ataladi. Bu usulni bir qancha
avzalliklari bor. Masalan, azot uglerodni diffuziyalanishini kuchaytiradi:
diffuziyalash
haroratini
930-950
0
S
dan
850
0
gacha
pasaytiradi
va
tsementitlangandek uglerodga to‘yinadi. Bu holda austenit donalarini o‘sishi
kamayadi va ozgina shamollatib shu yerni o‘zida darrov toblash mumkin. Bu
jarayonni nitrotsementitlash deb ataladi, chunki, dastlabki muhit tsementitlovchi gaz
bilan 3-5% NH
3
ning aralashmasidir; diffuzion zonada karbonitridlar hosil bo‘ladi.
Nitrotsementitlangan qatlam yeyilishga va karroziyaga yaxshi qarshilik ko‘rsatadi.
Nitrotsementitlash avtomobilsozlikda va traktorsozlikda keng qo‘llaniladi:
jilvirlanmaydigan detallarni yuzalarini mustahkamlash uchun ishlatiladi.
Tsianlashni jiddiy kamchiligi bor: - tsianli tuzlarning zaharliligi. Bu mehnatni
muhofaza qilishni, tashqi muhitni himoya qilishni – saqlashni taqozo qiladi.
Shu nuqtai nazardan azot va uglerod bilan to‘yintirishni past haroratli jarayoni
qo‘llaniladi, ya’ni zaharli emas tuzlar eritmasida olib boriladi. Zaharli emas tuzlar:
tsianitlar va karbanatlardir.
Tez kesar po‘latidan yasalgan keskichlarni turg‘unligini oshirish uchun
toblab yuqori bo‘shatilgandan so‘ng karbonitratsiya qilinadi. Jarayon rejimi: eritma
harorati – 530-570
0
S; ushlab turish vaqti 5-30 minut.
Detallarni metallar va nometallar bilan diffuzion to‘yintirish

Sanoatda detal yuzalariga har xil talablar qo‘yiladi. Bularni amalga oshirish
uchun detal yuza qatlamlari turli materiallar bilan diffuzion to‘yintiriladi. Detal yuza
qatlamlarini har xil metall va metall emas materiallar (Cr, Al, Mo, W, Si, S) bilan
to‘yintirish jarayoni diffuzion to‘yintirish yoki diffuzion legirlash deyiladi.
Detalning sirtqi qatlami xromga to‘yintirilsa, bu jarayon diffuzion xromlash
deb, alyuminiyga to‘yintirilsa, diffuzion alyuminiylash deb ataladi.

Download 0,64 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 23

Download 0,64 Mb.

Pdf ko'rish