O‘zgartiruvchi transformatorlar............................................1,3 – 1,5 %
O‘zgartirgichlar............................................................................0,5 – 0,7 %
Yuqori garmonika filtrlar................................................0,018 – 0,020 %
Chiziqli reaktorlar....................................................................0,17 – 0,20 %
O‘z extiyojlari...............................................................................0,1 %
Jami...............................................................................................2,1 – 2,5 %
Bu yerdan ko‘rinadiki, o‘zgartiruvchi podstansiya quvvat
isrofi nuqtai nazardan
qaralganda ancha iqtisodiy element hisoblanadi.
Bu turdagi elektr uzatishdagi asosiy isrof – bu liniyadagi isrofdir:
Bu yerda
I
d
- liniya qutbidagi tok;
l –
liniya uzunligi;
r
0
– 1 km uzunlikdagi qutbning
solishtirma qarsxiligi.
Liniya qutbining solishtirma qarsxiligi uning, detal poydevorini
texnik-iqtisodiy
solishtirish bilan tanlanadigan konstruksiyasi bilan aniqlanadi. Liniyaning uzunligi asosiy
rol o‘ynaydi. Kichik uzunlikdagi (800 - 900 km) liniyalarda quvvat isrofi 4 - 5 % ni; ancha
uzun (2 – 2,5 ming km) liniyalarda esa 8 – 10 % ni tashkil etadi.
Yuqoridagilarni e’tiborga olib quyidagicha xulosaga kelishimiz mumkin.
O‘zgarmas tokli uzatma va kiritma oddiy o‘zgaruvchan tokli liniyada mavjud bo‘lmagan
xusiyatlarga ega, ular asosan:
•
bunday elektr uzatishda
elektroenergetik tizimlarning
birgalikda ishlashidagi
turg‘unligini aniqlab beruvchi, quvvat chegarasi mavjud emas;
•
o‘zgaruvchan tokli tizimda birgalikda ishlashdagi ishonchliligini oshirish imkonini
beradigan, elektroenergetik tizimlarni boshqarishda, o‘zgarmas tokli kiritma va uzatma
egiluvchan element hisoblanadi;
•
O‘zgartiruvchi podstansiyalar sepzilarli darajada reaktiv quvvatni iste’mol qiladi
va o‘zgaruvchan tok tarmog‘iga yuqori garmonika toklarini ishlab chiqarishi mumkin; bu
salbiy ta’sirlarni kamaytirish esa qo‘shimcha harajatlarni talab etadi va o‘zgartiruvchi
podstansiyalarning tan narxini oshiradi.
