|
1-Mavzu: Avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar fanining predmeti va vazifalari. Reja
|
| bet | 13/27 | | Sana | 27.01.2024 | | Hajmi | 2,88 Mb. | | #146932 |
Bog'liq Avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar fani maruza matni YangiNazorat savollari
Nominal qovushqoqlik nima?
Unifikatsiya nima?
Qovushqoqlik indeksi nima?
13-Mavzu: Transmission moylar
Reja
Transmission moylar
Transmission moylarning ish sharoiti
Transmission moy tarkibi
Avtomobil agregatlaridagi tishli uzatmalarni (uzatmalar qutisi, bosh uzatma, tarqatish qutisi, differensiallar, rul boshqarmasidagi silindrik, konussimon, chervyakli, gipoidli va boshqa uzatmalar- ni) moylash uchun ishlatiladigan moylar transmission moylar deb ataladi. Ularning asosiy vazifasi - tishli g‘ildiraklar ish sirt- larining yeyilishini va transmissiya agregatlarida ishqalanishga bo‘ladigan isroflarni kamaytirishdir. Bundan tashqari, bu moylar ishqalanib ishlaydigan detallardan chiqadigan issiqlikni olib keti- shi, korroziyadan saqlashi, avtomobillardan foydalanish jarayonida esa ularning uzoq muddat ishga yaroqliligini saqlashi lozim. Shuningdek, transmission moylar zarbiy yuklanishlar ta’sirini, tishli g‘ildiraklardan chiqadigan shovqinni va ularning titrashi- ni pasaytirishi, salniklar turli birikmalardagi tirqishlarni zichlashi lozim. Transmission moylar, asosan, neftni qayta ishlashda hosil bo‘ladigan qoldiq mahsulotlar (gudronlar va chala gudronlar)dan olinadi. Transmission moylarning zichligi 900-935 g/sm3 bo‘lgan juda qovushoq qora rangli suyuqlikdir.
Transmission moylarning ish sharoiti motor moylarining ish sharoitidan keskin farq qiladi. Transmissiyalarning tishli uzatma- lari katta solishtirma yuklanishlar ta’sirida ishlaydi. Chervyakli va konussimon uzatmalarda tishli g‘ildiraklaming ish sirtlariga tusha- digan yuklanishlar 1500-2000 MPa, gipoidli uzatmalarda esa hatto 3000-4000 MPa gacha yetadi. Bunday katta yuklanishlar ta’sirida transmissiya agregatlari harorati 125-140°C ga yetadi. Tishli uzat- malar bir-biriga tegadigan joylarda esa qisqa vaqtli mahalliy qizish natijasida bu harorat 250°C va bundan ham yuqori bo‘lishi mumkin. Haroratning o‘zgarishiga sirtlarning sirpanish tezligi sezilarli darajada ta’sir etadi. Sirpanish tezligi silindrik va konussimon uzat- malar uchun 1,5-3 m/s; gipoidli uzatmalar uchun esa 15 m/ s va undan yuqori bo‘ladi.
Transmission moylarga quyidagi ekspluatatsion talablar qo‘yi- ladi:
yeyilishga va tirnalishga qarshi xossalari yuqori bo‘lishi (moylash xususiyati yuqori bo‘lib, tishli ilashmalarda mustahkam parda hosil qilishi);
qovushoqlik-harorat xossalari va qotish harorati yetarli darajada bo‘lishi (manfiy haroratlarda agregatlaming ish rejimiga tez o‘tishini va ishqalanuvchi juftlaming ishonchli moylanishini ta’minlashi;
harorat ta’sirida va vaqt o‘tishi bilan xossalarini kam o‘zgar- tirishi;
tarkibidagi abraziv mexanik aralashmalar va suv, shuningdek, korroziyalovchi aktiv birikmalar bo‘lmasligi (detallarning mexanik va kimyoviy yeyilishini kamaytirishi);
rezina zichlamalarni yemirmasligi va ko‘pirishga turg‘un bo‘lishi.
17479. 2-85- sonli Davlat standartiga binoan, transmission moylar qovushoqligi va ekspluatatsion xususiyatlari bo‘yicha sinf va guruhlarga ajratiladi.
Transmission moylar to‘rtta qovushoqlik sinfiga bo‘linadi:
9- qovushoqlik sinfi uchun 100°C dagi kinematik qovushoqligi 70-10,9 mm2/s; 12- qovushoqlik sinfi uchun 11,0-13,9 mm2/s; 18- qovushoqlik sinfi uchun 14,0-24,9 mm2/s; 31- qovushoqlik sinfi uchun 25,0-41,0 mm2/s.
Tishli uzatmalarning ish jarayonida yuklanishiga yoki moylarning ekspluatatsion xususiyatlariga ko‘ra transmission moylarni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:
qo‘shilmalarsiz yoki yumshoq yeyilishga qarshi qo‘shilma- lar qo‘shilgan moylar. Bunday moylarning urinish kuchlanishi 1000 MPa gacha va ish harorati 90°C gacha bo‘lgan silindrik, konussimon va chervyakli uzatmalarda (uzatmalar qutisi), orqa ko‘prik, bort uzatmalari) ishlatish mumkin;
o‘rtacha aktivlikdagi tirnalishga qarshi qo‘shilmalar qo‘shil- gan moylar. Bunday moylarni kuchlanishi 2000 MPa gacha va ish harorati 12°C gacha bo‘lgan konussimon va boshqa turdagi uzatmalarda (gipoidli uzatmalardan tashqari) ishlatish mumkin (bunda moyning aosiy vazifasi uzatma tishlari sirtini yemirilishdan asrash- dan iborat);
yuqori aktivlikdagi tirnalishga qarshi qo‘shilmalar qo‘shilgan moylar. Bunday moylar yengil va yuk avtomobillarining gipoidli uzatmalarida ishlatiladi;
avtomobillarning gidromexanik va gidrohajmiy uzatmalari uchun moylar;
umiversal moylar. Bunday moylar barcha turdagi tishli uzat- malar va transmissiya agregatlarining boshqa sirpanib ishlaydigan detallarining normal ishlashini ta’minlaydi.
Iqlim sharoitiga qarab yuqorida keltirilgan barcha guruhdagi moylarning yozgi, qishki, barcha mavsumlarda ishlatiladigan, shi- moliy va arktik turlari ishlab chiqariladi.
|
| |
