ta`lim mazmunini mamlakatmng ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyoti
istiqbollaridan, jamiyat ehtiyojlaridan, fan, madaniyat, texnika va texnologiyaning
zamonaviy yutuqlaridan kelib chiqqan holda boyitib borishni ta’minlash;
bo’lajak o’qituvchilarning ma’naviy-axloqiy
jihatdan dunyoqarashini
rivojlantirishda milliy urf-odat va an’analarimizdan, boy adabiy merosimizdan samarali
foydaianishning tezkor metod va usullarini ishlab chiqish va joriy etish;
ta`lim va tarbiya jarayonini kelgusida o’qituvchilardan talab qiladigan
darajada sifatini va barqaror rivojlanishining kafolatlarini, ustuvorligini ta’minlash
uchun normativ hujjatlar, o‘quv-uslubiy adabiyotlar, moddiy-texnika va axborot bazasi
bilan boyitib borish;
bo’lajak o'qituvchilarning yuksak kasbiy tayyorgarlik darajasi, malakasi,
bilimi, madaniy va ma’naviy-axloqiy saviyasining sifatini zamon talablariga javob
beradigan darajada oshirib borish;
bo’lajak o’qituvchilarni yuqori malakali kadrlar tayyorlash bilan pedagogik
faoliyatning nufuzi va ijtimoiy maqomini ko‘tarishga o‘rgatish.
Pedagogik mahoratni egallashda kasbga oid nazariy va amaliy bilimlarni egallash,
pedagogik jamoa bilan doimiy muloqotda bo’lish ijobiy natijalar beradi. Binobarin,
bunday muhitda o‘zaro fikr almashish, shaxsiy mulohazalarni
boshqalar tomonidan
bildirilayotgan qarashlar bilan taqqoslab, ularning to‘g‘riligi, haqqoniyligiga ishonch
hosil qilish, mavjud bilimlarni yanada boyitish, xato yoki kamchiliklarni aniqlash
hamda ularni bartaraf etish yo’llarini topish imkoniyati mavjud.
Buyuk nemis pedagogi Adolf Disterverg o’qituvchining doimiy ravishda fanlarni
mutolaa qilish bilan shug‘ullanishi haqida gapirib, shunday degan edi: "O'qituvchi
muntazam ravishda fan bilan shug'ullanmog`i lozim. Aks holda u qurigan daraxt va
toshga o‘xshab qoladi. Qurigan daraxt va tosh meva bera olmaganidek,
kelajakda
bunday o'qituvchidan hech qanday natija kutib bo‘lmaydi.
Hozirgi zamon fan va texnikasi jadal suratda rivojlanayotgan, zamonaviy axborot
texnologiyalarining salmog‘i keskin oshayotgan bir davrda o’qituvchi pedagogik
mahoratini takomillashtirish muhim ahamiyat kasb etadi. Agar, ilgari fanning biror
sohasida ro‘y berayotgan yirik kashfiyot qariyb o‘n besh yillik samarali va kishi zo‘rg‘a
ishonadigan voqea hisoblangan bo’lsa, hozir har yili, hatto har oyda fan, texnika soha-
sida yangi kashfiyotlar yaratilmoqda, bilimlarning ilgari noma’lum bo’lgan yangi
yo‘nalishlari maydonga kelmoqda. Kishilarda bilimga bo’lgan intilish beqiyos darajada
o‘sib borayotir. Shuning uchun hozirgi kunda o’qituvchi faqat o‘z fani bo‘yicha emas,
balki o‘z faniga yaqin bo’lgan sohalardagi yangiliklarni bilishi talab etiladi.
Bizga ma’lumki, ilg‘or jamiyat fuqarosining, xususan o’qituvchining ma’naviy
boyligi uning keng dunyoqarashi, teran fikrlash layoqati, savodxonligi, yuksak insoniy
fazilatlarga boyligi bilan baholanadi. “Barcha illatlarning kelib chiqishi ilmsizlikdandir”
degan edi yunon faylasufi Sokrat. Shunday ekan, yosh
avlodning yuksak bilim va
tafakkur sohibi bo’lishi uchun barchamiz javobgarmiz. Bu javobgarlik ko‘proq
o’qituvchilar zimmasida
Darhaqiqat, Oqituvchilarning obro‘-e’tiborini ta’minlaydigan ilk vosita uning
tarbiyalanganlik darajasidir. Birinchidan, o’qituvchi ma’naviy jihatdan sog’lom va keng
fikrlay oladigan bo’lishi, o‘z milliy qadriyatlari, urf-odatlari va millatimizning buyuk
siymolari ijodiy merosini teran bilishlari kerak. Binobarin, o‘zi tanlagan mutaxassislik
va fan sohasida izlanishlar olib borgan, allomalarning hayoti va ijodini yaxshi bilishi
hamda mantiqiy tafakkurga ega bo’lishi lozim. Bu o’qituvchi pedagogik mahoratining
shakllanib borishida muhim ahamiyat kasb etadi. Ayniqsa, milliy an’analarimiz, urf-
odatlarimiz, qadriyatlarimiz asosida davlatimizning buyuk kelajagi bo’lmish yosh
avlodga chuqur bilim berish o’qituvchilardan yuksak qobiliyatni va ishchaniikni talab
qiladi.
O’qituvchilik kasbining shakllanishi davomida uning pedagogik mahorati
takomillashib boradi. U har xil psixologik xususiyatlarga ega bo’lgan o‘quvchilar bilan
ta`lim-tarbiyaviy faoliyat olib boradi. Turli ziddiyatlarga duch keladi. Bu o‘z
navbatida
uni tinimsiz ijod qilishga, tarbiyaning har xil vosita va usullarini topib, mohirona
qo’llashga majbur etadi. Tarbiya natijasida belgilangan maqsadga erishish uchun
o’qituvchilar yillar davomida yig’ilgan tajriba va malakalariga tayanib ishlaydilar.
o‘quvchilarning nazariy hamda amaliy faoliyatida erishadigan barcha yutuqlari va ijobiy
natijalari o’qituvchi pedagogik mahoratini namoyon etuvchi asosiy vositalar
hisoblanadi. O’qituvchi pedagogik mahoratning tarkibiy qismlarini bilishi, uning
cheksiz imkoniyatlaridan foydalanishi lozim. Quyida keltirilayotgan pedagogik mahorat
fanining asosiy tarkibiy qismlari milliy an’ana va
urf-odatlanmizdan kelib chiqib,
hozirgi global rivojlanish davrida yanada to’ldirilib borilishi mumkin.
Tushunarli, ta’sirchan fikr va his-tuyg‘ularni so‘zda aniq ifodalash.
Ma’noli va ochiq chehrali nigoh bilan qarash.
Hissiy- psixik vat turli vaziyatlarda tarbiyachiga xos bo’lgan ijodiy
kayfiyatni boshqarish.
Kulgi va tabassumda samimiylikni e’tirof etish.
O‘quvchilar bilan doimo yaxshi kayfiyat va rag‘batlantiruvchi munosabatda
bo‘lish.
Aniq imo-ishoralarni o‘z o‘rnida ishlata olish.
Yuksak zamonaviy axborot texnologiyalari va portal tizimidan erkin
foydalana olish.
