| 8. Chizma shriftlari. GOST 2.304-81 (ST SEV 851-78-ST SEV 855-78).
1. Qurilish va sanoatning barcha tarmoqlariga tegishli chizmalardagi va texnikaviy hujjatlardagi yozuvlar GOST 2.304-81 da belgilangan standart harf va raqamlarda yoziladi. Shriftlarning A (ensiz) va B (enli) turlari joriy etilgan bo’lib, ular o’zaro parametrlari bilan farqlanadilar. Satr chizigiga nisbatan perpendikulyar yo’nalishda o’lchangan bosh harfning millimetr hisobidagi h balandligi, uning asosiy o’lchami deyiladi. Shriftning boshqa o’lchamlari uning balandligi (h) ga nisbatan olinadi, (2-jadvallar).
2. Davlat standartida harf va raqamlarning quyidagi o’lchamlari belgilangan: (1,8); 2,5; 3,5; 5; 7; 10; 14; 20; 28; 40 A va B turidagi shriftlar, satr chizig’iga nisbatan75 qiyalatib yoki 90 burchak ostida yozilishi mumkin.
3. Aniq shakldagi harflar olish uchun, ularni yordamchi turlar ustiga yozish kerak. Tur chiziqlarining qadami A turidagi harflar uchun dq(1G’14)h, B turi uchun esa dq(1G’10)h nisbatlarda olinadi.Harf va raqamlarning standart shakli 5-6 shakllarda va o’lchamlari 2-jadvallarda keltirilgan.
4. Harf va sonlardagi murtaklar qatorlar orasidagi bo’sh joylar hisobiga quyiladi, (masalan, D, S, K, Sh, ‘, X harflari va 4 raqam hamda u, y harflarining belgilari).
3-shakl.
4-shakl.
5. Harf va sonlarning balandligi, tushda bajaraladigan chizmalar uchun kamida 2,5 mm va qalamda bajariladiganlari uchun esa kamida 3,5 mm bo’lishi kerak.
6. Yozuvlar kichik harflar bilan yozilganda bosh harflar chizig’ining yo’g’onligi kichik harf chiziqlarining yo’g’onligiga teng, ya’ni 1=4; 1=10 h bo’lishi kerak.
7. G, T, R bosh harflari A, D, L harflari bilan yonma-yon (GA, TA, RA va x.k) kelganida ular orasidagi masaofa harf chiziklarining yo’g’onligiga teng bo’lishi kerak.
1. Shriftlarning turlari va o’lchamlari.
2 - jadval
|
Turi
|
Parametrlari, mm
|
|
h
|
c
|
a
|
b
|
E
|
d
| |
B
|
1,8
2,5
3,5
5
7
10
14
20
|
1,3
1,8
2,5
3,5
5
7
10
14
|
0,35
0,5
0,7
1,0
1,4
2,0
2,8
4,0
|
3,1
4,3
6,0
8,5
12
17
24
34
|
1,1
1,5
2,1
3,0
4,2
6,0
8,4
12
|
0,18
0,25
0,35
0,5
0,7
1,0
1,4
2,0
|
Eslatma: 1 belilardan: h - shrift o’lchami (bosh harf balandligi); s - kichik harflar balandligi; a - harflar orasidagi masofa; b- satrlar qadami kamida; ye - so’zlar orasidagi eng qiska masofa; d- harf chiziqlarining yo’g’onligi.
|
