5. Formatlar. GOST 2.301 - 68 ( ST SEV 1181-78)
Barcha chizmalar standart formatli chizma listlarida bajariladi. Listlarning formatlari, tashqi ramka chiziqlarining o’lchamlari bilan belgilanadi (1-shakl). Tomonlarining o’lchami 1189 x 841 mm, satxi 1 m2 ga teng bo’lgan format hamda undan keyingi formatlarining ensiz tomoniga parallel chiziq o’tkazib, teng ikkiga bo’lishdan hosil qilingan boshqa formatlar-asosiy formatlar deb ataladi.
1-shakl
GOST 2.301-68 ga ko’ra asosiy va qo’shimcha formatlarning belgilari va o’lchamlari 2-jvdvalda keltirilgan. Asosiy formatlar A harfi va 0 dan 5 gacha arab Raqamlari bilan belgilanadi.
Ayrim hollarda A5-formatdan foydalanishga ruxsat etiladi.
2 - jadval
|
Asosiy formatlar
|
Qo’shimcha formatlar
| |
Belgilani-shi
|
Tomonlar o’lchami, mm
|
Belgilanishi
|
Tomonlar o’lchami, mm
| |
A)
|
841 x 1189
|
A0 x 2
A0 x 3
|
1189 x 1682
1189 x 2523
| |
A1
|
594 x 841
|
A1 x 3
A1 x 4
|
841 x 1783
841 x2378
| |
A2
|
420 x 594
|
A2 x 3
A2 x 4
|
594 x 1261
594 x 1682
| |
A3
|
297 x 420
|
A3 x 3
A3 x 4
A3 x 5
|
420 x 891
420 x1189
420 x 1486
| |
A4
|
210 x 297
|
A4 x 3
A4 x 4
A4 x 5
A4 x 6
|
297 x 630
297 x 841
297 x 1051
297 x 1261
| |
A5
|
148 x 210
|
-
|
-
|
6. Masshtablar (GOST 2.302-68) (ST. SEV 1180-78)
Tasvirlar quyidagi masshtabda chiziladi.
1. Xaqiqiy kattaligi - 1:1.
2. Kichraytirish masshtablari - 1:2; 1:2,5; 1:4; 1:5; 1:10.
3. Kattalashtirish masshtablari - 2:1; 2,5: 1; 4:1; 5:1; 10:1.
Agar masshtab asosiy yozuvning belgilangan grafasiga yozilsa, M harfi tushirib qoldirilib, 1:1; 1:2; 5:1 ko’rinishlarda yoziladi. Agar tasvirning masshtabi chizmaning asosiy yozuvidagi masshtabidan fark kilsa, uning masshtabi shu tasvirga tegishli yozuv yonida ko’rsatiladi, masalan: A (2:1) yoki V (5:1).
7. Chiziqlar (GOST 2.303-68) (ST SEV 1178-78)
Chiziqlarning turlari, vazifalari va ularning yo’gqg’onliklari orasidagi nisbatlar quyida keltirilgan. Chizmalarni chizishda quyidagilarga amal qilish lozim.
1. Asosiy tutash chiziq S=0,5 - 1,4 mm
2. Ingichka tutash chiziq S=3 – S=2
3. Tutash to’lqin chiziq S=3 – S=2
4. Shtrix chiziq S=’3 – S=2
5. Ingichka shtrix-punktir chiziq S=3 – S=2
6 Yo’g’on shtrix-punktir chiziq S=2 – S=3
7. Uzuk chiziq S - 1 1=2S
8. Ingichka tutash siniq chiziq S=3 – S=2
9. Ikki nuqtali ingichka
shtrix-punktir chiziq S=3 – S=2
1. Aynan ushbu chizma uchun qabul qilingan chiziq yo’g’onligi chizmaning barcha tasvirlari uchun bir xil bo’lishi kerak.
2. Murakkab qirqim va kesimlar uchun uzuk chiziqlarning uchlari ingichka shtrix-punktir chiziqlar bilan tutashtirilishi mumkin.
2 - shakl.
3. Aylana markazi barcha hollarda ham shtrixlarning kesishi bilan belgilanadi (2-shakl). O’q va markaz chiziqlarining uchlari tasvir konturidan ko’pi bilan 5 mm chiqib turishi mumkin.
4. Aylana diametri chizmada 0,4724 dyuymu dan kichik bo’lsa, markaz sifatida qo’llanilayotgan shtrix-punktir chiziqlar o’rniga ingichka tutash chiziqlar o’tkazish lozim.
|
