|
Motiv va motivatsiya haqida tushuncha
|
| bet | 9/21 | | Sana | 22.01.2024 | | Hajmi | 0,69 Mb. | | #143036 |
Bog'liq sesiya 2kurs umumiy70. Motiv va motivatsiya haqida tushuncha.
Motiv va motivatsiya haqida tushunch.
«Motivatsiya» atamasi «motiv» atamasiga qaraganda kengroq tushunchaga ega. «Motivatsiya» sozi hozirgi zamon psixologiyasida hulq-atvorni determinatsiyalovchi omillardir. Bunga, xususan, ehtiyojlar, motivlar, maqsadlar, intilishlar va boshqa kopchilik) tizimini belgilovchi va hulq-atvor faolligini malum darajada tutib turuvchi, ragbatlantiruvchi jarayon xususiyati sifatida ikkilangan manoda qollaniladi. Biz motivatsiya tushunchasini birinchi manoda qollaymiz. Shunday qilib, motivatsiyani inson hulq-atvori, uning kelib chiqishi, yonalishi va faolligini tushuntirib beruvchi psixologik xususiyatga ega bolgan sabablar yigindisi sifatida belgilash mumkin.
Tashkilotchi psixologlarning ish beruvchilarni motivatsiyalash hamda bandliklarini taminlashga urinishlarida yordamini korib chiqishdan oldin nega har qanday ishchi yuqori standart yoki qiyin maqsadga erishishi mumkinligini batafsil korib chiqamiz.
Osish imkoni bolgan har qanday ishda muvaffaqiyatga intiluvchi siz bilgan odamni eslang. Endi undan kamroq harakat qilayotganni eslang.
Psixolog Genri Myurrey(1938) birinchi odamning erishuv motivatsiyasini malaka va goyalarni egallash uchun, boshqaruv uchun, shuningdek tezda yuqori standartga erishish uchun ahamiyatli yutuqlarga intilishi sifatida korsatgan.
Ularning qatiyligi va real vazifalarni amalga oshirishini kutishingiz mumkin, yuqori darajadagi motivatsiyali odamlar kop narsaga erishadi.
Intellekt testi 1foizning yuqorisida bolgan 1528ta kaliforniyalik bolalar hayoti davomida organilgan. Qirq yil otgach tadqiqotchilar koproq va kamroq kasbiy muvaffaqiyat qozonganlarni solishtirganida motivatsion farqlarni topishdi. Osha muvaffaqiyatliroqlar izzattalab, quvvatga tola va qatiyatliroq edi. Bolaligida ularning faol mashgulotlari kop bolgan. Ulgayganida kop guruhlarda qatnashishgan va tomoshabindan kora sport musobaqalarining ishtirokchisi bolgan (Golmen, 1980). Iqtidorli bolalar qobilyatli organuvchilardir. Tajribali kattalar matonatli ijrochilardir.
Orta maktab va universitet talabalari birgalikda tadqiq qilinganda ozlashtiish, davomat va obro uchun intizomlilik intellektdan kora yuqori korsatgichga ega bolgan. Buyumlar, goyalar va odamlarni egallash, yuqori standartga erishish uchun Intizom istedoddan ustun degan xulosaga kelishdi tadqiqotchilar.
Anjela Dakvort va Martin Seligman nima uchun qiz bolalar ular bilan bir xil iqtidordagi ogil bolalardan kora maktabda yuqori baho olishini tushuntiradilar (2005,2006).
Biroq intizom iqtidorni takomillashtiradi. Ularning 20-yillari boshida top-skripkachilar oqituvchi bolish niyatidagi boshqa skripkachi talabalardan ikki marta kop 10000soat jamgarishgan (Erikson va b., 2001,2006,2007). Iqtisod boyicha Nobel mukofotini olgan psixolog Gerbert Saymonning tadqiqotlaridan 10yil qoidasi deb nomlangan qoida yuzaga keldi: jahon ekpert-klasslari sohasi boyicha on yildan kam bolmagan vaqt yani haftasiga qirq soat, yiliga ellik hafta ishlashgan. Katta olimlar, sportchilar va rassomlar organilganida aniqlandiki ularning barchasi yuqori motivatsiyaga va shaxsiy intizomga ega, oz maqsadiga erishish uchun kuniga soatlab vaqt sarflashga tayyor (Blum,1985). Bu yorqin yulduzlar nafaqat ozining noodatiy talanti, balki kundalik intizomi bilan ajralib turgan.
|
| |
