|
Mak Gregor va Gersber motivatsiya nazariyalari
|
| bet | 6/21 | | Sana | 22.01.2024 | | Hajmi | 0,69 Mb. | | #143036 |
Bog'liq sesiya 2kurs umumiy65. Mak Gregor va Gersber motivatsiya nazariyalari.
MacGregor XY nazariyasi
Ishchilarning avtoritar rahbarligi - nazariya X
Demokratik ishchilar etakchiligi - nazariya Y
Ushbu ikkita nazariya odamlarni rag'batlantirish va turli ehtiyojlar va motivlarga murojaat qilish uchun mutlaqo boshqacha ko'rsatmalarni nazarda tutadi.
Nazariya X, tashkilotdagi odamlar tabiatan dangasa va kuchli faoliyatdan qochishga harakat qilishlarini taxmin qiladi. Shuning uchun ularni nazorat qilish kerak. Buning uchun maxsus boshqaruv tizimlari ishlab chiqilgan. X nazariyasida jozibador mukofot tizimisiz tashkilotdagi odamlar passiv bo'lib, javobgarlikdan qochishadi.
Y nazariyasi ishchilarning boshlang'ich ambitsiyalarini boshlang'ich nuqtasi sifatida qabul qiladi, ularning ichki rag'batlantirishlarini nazarda tutadi. Ushbu nazariyada ishchilar o'zlari mas'uliyatni zimmasiga olish, o'zini o'zi boshqarish va o'zini o'zi boshqarish bo'yicha tashabbusni o'z zimmasiga oladi, chunki o'z vazifalarini bajarishdan hissiy qoniqish olish.
Gertsbergning ikki omil nazariyasi
Uning nazariyasi o'zining paydo bo'lishida moddiy va moddiy bo'lmagan omillarning inson motivatsiyasiga ta'sirini aniqlashtirish zarurati ortib borishi bilan bog'liq.
Moddiy omillar (gigienik) insonning o'zini namoyon qilishi, uning ichki ehtiyojlari, inson faoliyat ko'rsatadigan muhit (ish haqi miqdori, yashash va mehnat sharoitlari, holati, odamlar bilan bo'lgan munosabatlar va boshqalar) bilan bog'liq.
Nomoddiy omillar (rag'batlantiruvchi) inson faoliyatining mohiyati va mohiyati bilan bog'liq (yutuqlar, jamoatchilik tomonidan tan olinishi, muvaffaqiyatlar, istiqbollar va boshqalar).
66. Maktabgacha yosh, kichik maktab yoshi davrida motivlarni shakllanishi.
Sessiya 2kurs, [31.12.2023 1:50]
Maktabgacha yosh
1) Godaklik (3 yoshgacha) yasli;
2) Bogchaning kichik guruhi uch yosh;
3) Bogchaning orta guruhi tort yosh;
4) Bogchaning katta guruhi besh yosh;
5) Bogchaning tayyorlov guruhi olti yosh.
Maktab yoshi
1) Kichik (1-4-sinf) boshlangich maktab 7-10 yosh;
2) Orta (5-9-sinf) orta maktab 11-15 yosh;
3) Katta(10-12-sinf) akademik lisey yoki maxsus talimda kasb-hunar kollejlar 16-18 yosh.
Maktabgacha davr Yetakchi faoliyat oyin. Bolada motiv oyinda yutish, birinchi bolish, nimanidir yaxshi bajarish shakllarida namoyon boladi. Bu davrda oldinga maqsad qoyib, unga erishish rivojlanadi.
Vigotskiy aytishicha, oyin jarayonida bola anglangan, oylangan harakatlar qilishni organadi va bu maqsadga erishishga yol ochadi.
Elkonin aytadiki, bu davrda bolani xohishlari boshqaradi. Undagi motivatsiya esa ehtiyojni qondirish, xohishlarini xulq-atvori va xatti-harakatiga tasir etuvchi davr boladi. Maktabgacha davrning songiga kelib esa, bola ota-ona tushuntirishlari samarasida xohishlariga qarshi kurashlarini organa boshlaydi.
Bunga misol: birovni narsasini oldin olgan bola buni yomonligini bilgach, bu xohishini yengishni boshlaydi.
6 yoshga kelib, bola ozini boshqalar orniga qoyishni boshlaydi va vaziyatni tashqaridan korishga urinadi.
3-5 yoshda bola oyin faoliyatidan quvonsa ,5-6 yoshida unda golib chiqishidan quvonadi. Ragbat bunda muhim hisoblanadi.
Kichik maktab yoshi.
Bu davrda yangi motivlar paydo bola boshlaydi: talablar, qiziqishlar, xohishlar. Ilgarigi maydaroq motivlar endi uni qoniqtirmaydi. Qisqa faoliyatlar endi uzaya boshlaydi. Oyin faoliyati muhim bolgan bolaga endi oldin qiziqmagan dars faoliyati ahamiyatga ega bola boshlaydi.
Bu davrda aybdorlik hissi, javobgarlik, masuliyat ham uni biror bir faoliyatga unday boshlaydi. Vazifalarni alo bajarib, ragbat olish ular uchun rol oynaydi.
Orta maktab Yoshi.
Bu davrda fiziologik, psixologik, emotsional ozgarishlar davri kichadi. Bu davrda bolada keskinlik roy beradi. Keskin quvnoq, keskin jahldor, keskin qiziquvchan va h.k.
Qiziqishlar birdan ozgarib, motivlar ham ozgarib turadi. Bu davrdagi asosiy motiv odamlar orasidan oziga qulay muhit yaratish va MEN ini topish boladi.
Osmirlik davri. D.I.Feldshteyn fikricha, bu davrda boladagi asosiy motiv uni boshqalardan ajratib turadigan aksentuatsiyasini namoyon qilish va uni koproq tinglashlari boladi (55%). Jamiyatdagi roli ham muhim.
|
| |
