|
“Bio-Max-Ziyo” o’quv markaziBog'liq 11-savol-javob 093806“Bio-Max-Ziyo” o’quv markazi
13
tashkil etadi?
Fotoperiodizm deb nimaga aytiladi?
Fotoperiodizm - kun uzunligining mavsumiy o‘zgarishlariga nisbatan
tirik organizmlarning javob reaksiyalari hisoblanadi. Fotoperiodizm
yorug‘likning intensivligiga emas, balki sutkaning yorug‘ va qorong‘i
vaqtlarining almashinish davriyligiga bog‘liq. Fotoperiodizm tirik
organizmlardagi morfologik, fiziologik, biokimyoviy jarayonlarning
kun uzunligiga bog‘liq ravishda ritmik o‘zgarishlaridir.
Kun uzunligiga nisbatan javob
reaksiyasiga ko‘ra o‘simliklar qanday
ekologik guruhlarga ajratiladi?
1. Uzun kun o‘simliklar
2. Qisqa kun o‘simliklar
3. Neytral o‘simliklar
Uzun kun o‘simliklariga xos
belgilarni ayting.
Mo‘tadil iqlimli mintaqalarning o‘simliklari bo‘lib, yilning uzun kunli
(13 soat va undan uzoq) davrlarida – yoz oylarida gullaydi. Agar kun
qisqa bo‘lsa va yorug‘lik yetishmasa, bu o‘simliklar o‘sishda davom
etadi, lekin gullamaydi. O‘simliklarning aynan shu xususiyati ularni
ekish vaqtini belgilaydi.
Uzun kun o’simliklariga misollar
ayting.
Kartoshka, sabzi, piyoz, karam, rediska, sholg‘om
Qisqa kun o‘simliklariga xos
belgilarni ayting.
Tropik va subtropik mintaqalarda o‘sadi. Ular qisqa kun (12 soatdan
kam) sharoitida, bahor va kuz oylarida gullaydi, rivojlanadi.
Qisqa kun o‘simliklariga misollar
ayting.
Qalampir, baqlajon, pomidor, bodring, g‘o‘za, qulupnay, xrizantema,
kartoshkagul, shoyigul
Neytral o‘simliklariga xos belgilarni
ayting.
Gullashi kun uzunligiga bog‘liq emas
Neytral o‘simliklariga misollar
ayting.
No‘xat, qoqio‘t
Biologik soatlar organizmdagi qanday
jarayonlarga ta’sir ko’rsatadi?
Biologik soatlar organizmlardagi mavsumiy o‘zgarishlarni va boshqa
biologik jarayonlarni boshqaruvchi mexanizm bo‘lib, organizmlarning
nafaqat sutkalik bioritmlarni, hatto hujayra darajasidagi jarayonlarni,
masalan, hujayralarning bo‘linishini ham boshqaradi.
Harorat tirik organizmlardagi qanday
jarayonlarga ta’sir ko’rsatuvchi
ekologik omil?
Hayvon va o‘simliklar hayotida moddalar almashinuvi, biokimyoviy
va fiziologik jarayonlarning sodir bo‘lishi va tezligiga ta’sir qiladi.
Tirik organizmlarning Yer shari bo‘ylab tarqalishida, ularning xulq-
atvori, xatti- harakatlarining namoyon bo‘lishida harorat katta ro’l
o‘ynaydi.
Harorat sutka davomida yil fasllari bilan bog‘liq holda mavsumiy
hamda geografik zonallik jihatdan o‘zgaruvchan omildir.
Tirik organizmlarning yashashi, rivojlanishi, nasl qoldirishiga bevosita
va bilvosita ta’sir ko‘rsatadi.
Organizmlarning chidamlilik
chegarasidan haroratning oshishi
qanday ta’sirga ega?
Tirik organizm uchun haroratning chidamlilik chegarasi oqsillar,
hayotiy muhim fermentlar faoliyatining buzilishiga – denaturatsiyasiga
sabab bo’ladi.
Hujayra nobud bo’lishida harorat
qanday ta’sirga ega?
Harorat 0°C dan pasayganda suvning muzlashi tufayli muz kristallari
hosil bo‘ladi, bu esa o‘z navbatida hujayra membranasining
shikastlanishiga hamda hujayraning nobud bo‘lishiga olib keladi.
Turli organizmlar normal hayot
kechirishi mumkin bo‘lgan harorat
o‘rtacha qancha gradusga teng?
0°C dan +50°C gacha hisoblanadi. Ammo sayyoramizda organizmlar
|
| |
