263
QO„NOQ
Ahamiyati. Qurg„ochilikka
chidamli, issiqlikka va tuproqqa talabchanligi
sudan o„tiga
nisbatan past, nisbatan tez pishadi,
hosildorligi yaxshi, shu tufayli
qo„noq sharqiy, janubiy-sharqiy davlatlarda
yetishtirishga moil, ayniqsa O„rta
Osiyo va Kavkazorti davlatlarida.
Qo„noq pichani tarkibida 7,8% oqsil, 26,8% to„qima, 51,3% azotsiz
ekstraktiv moddalar, 6,7% kul, don tarkibida 14,3% protein mavjud.
Sistematika va morfologiyasi. Qo„noq (
Setaria italica mocharium Abf.)
ildizi popuksimon, tuproqqa 100-150 sm chuqurlikka kirib boradi. Ildizning asosiy
qismi tuproqning haydalma qismida joylashgan. Poyasi tik o„sadi, silindrsimon,
tukli, 12-16 ta bo„g„in oraliqlari shakllanadi. Bir tupida 2-7 poya bo„ladi.
Bargi
oddiy, uzunligi 45-50 sm bo„ladi. Boshoqlanish davrida barglanish umumiy
hosilning 45-55% ni tashkil qiladi. Gulto„plami - boshoqsimon ro„vak.
Boshoqchalari bir gulli. Mevasi - qobiqli don.
Biologiyasi. Urug„i 10 °C haroratda unib chiqadi. Ammo, maysani tez o„sib
chiqishi uchun maqbul harorat 20 °C. Maysa kuchli quyosh nuridan shikastlanadi.
Ertalabki sovuqdan maysa nobud bo„lishi mumkin.
Qurg„oqchilikka chidamligi yuqori. Suv tansiq bo„lgan sharoitda o„sishdan
to„xtaydi, faqat murtak ildizlar rivojlanadi. Shunday holatda qo„noq
ancha
saqlanishi mumkin va yog„ingarchilik boshlangada o„sishini davom etib, qoniqarli
hosil beradi. Transpiratsiya koeffitsienti 300 ga teng. Tuproqning DNSga nisbatan
60-70% bo„lishi maqbul deb hisoblanadi.
Qo„noq qumli va og„ir qumoq tuproqlarda ekiladi. Tuproqning tozaligiga
talabchan. Bir tonna pichan yetishtirish uchun tuproqdan 17-20 kg N; 4-5 P
2
0
5
va
15-17 kg K
2
0 olinadi.
