Gulli oʻsimliklar orasida xlorofi lini yoʻqotish natijasida
parazit hayot kechirishga
moslashgan turlar ham uchraydi. 1818-yili Sumatra oroliga
borgan tadqiqotchi-doktor-
lar – Jozef Arnold va Tomas Stemford Rafflez ilk bor dunyodagi eng yirik gulga duch keladilar.
Uning 1 m keladigan diametri, 5 cm qalinlikdagi gultojbarglari, rangi, poyasi va bargining
yoʻqligi, qoʻlansa hidi kuzatuvchilarda katta qiziqish uyg‘otadi.
Tekshirishlar bu gulni
boshqa oʻsimlikning uzun poʻstlog‘i
orasiga kirib olib, uning
shirasi hisobiga yashashini
koʻrsatadi. Oʻsimlik uni topgan olimlarning nomi bilan “Raffleziya Arnoldi” deb ataladi.
Zarpechakning ildizlari va barglari yoʻq.
Poyasi ingichka ipsimon, sarg‘ish rangli. Zar-
pechak boshqa oʻsimliklarni chirmab oladi va soʻrg‘ichlari yordamida ularning shirasi bilan
oziqlanadi. Zarpechak gullab meva beradi.
Barcha hayvonlar geterotrof organizmlardir.
Oʻtxoʻr hayvonlar – o‘simliklarning mevasi, bargi, ildizini iste’mol qiladigan
hayvonlar.
Ularning tishlari o‘simlik to‘qimasini maydalashga moslashgan. Oʻtxoʻr
hayvonlar o‘simlik mevasini iste’mol qilib, ularning urug‘larini tarqatishga
yordam beradi.
FOTOSINTEZ
Karbonat angidrid + Suv = Uglevod
mol qiladigan
n. Oʻtxoʻr
rqatishga
adi.
Yorug‘lik energiyasi
Karbonat angidrid
Fotosintez jarayonida
hosil bo‘ladigan kislorod
barg og‘izchalari orqali
atmosferaga chiqariladi.
Fotosintez jarayonida hosil
bo‘lgan shakarning ortiqcha
qismi ildizmeva va tugunaklarda
zaxira sifatida to‘planadi.
O‘simlik ildizi tuproqdagi suv va minerallarni
o‘zlashtirib,
o‘simlikning poya va
barglariga yetkazib beradi.
O‘simliklar yashil barglaridagi xloro-
fi ll pigmenti ishtirokida quyoshning
yorug‘lik energiyasini qabul qiladi.
Suv, karbonat angid-
rid hamda yorug‘lik
ishtirokida barglarda
shakar hosil bo‘ladi.
Fotosintez jarayoni
uchun zarur karbonat
angidrid barg og‘izchalari
orqali
qabul qilinadi.
Kislorod
Suv
