3-jadval
Oziq-ovqat mahsulotlari
Oqsilga boy mahsulotlar
Qo‘y, mol va tovuq go‘shti, baliq, tuxum, tvorog, pishloq,
no‘xat, loviya
Yog‘ga boy mahsulotlar
Qaymoq, sariyog‘, o‘simlik va hayvon yog‘lari
Uglevodga boy mahsulotlar
Kartoshka, bug‘doy, non, un mahsulotlari, meva, asal
Vitamin va minerallar
Sabzavot va mevalar
Ratsional ovqatlanish – jins, yosh va faoliyat turiga qarab energiya va oziq moddalar
miqdori jihatidan muvozanatli ovqatlanishdir.
Ratsional ovqatlanish qoidalari
1. Organizmda bir sutkalik ovqatdan hosil
bo‘ladigan energiya miqdori sarfl anadigan
ener giya miqdoriga teng bo‘lishi kerak.
2. Bir sutkalik ovqat tarkibida-
gi
oqsillar, yog‘lar va uglevodlar,
mineral tuzlar, suv, vitaminlarning
miqdori
odam organizmining shu
moddalarga bo‘lgan ehtiyojiga mos
kelishi kerak.
3. Ovqatlanish rejimiga rioya qilish, ya’ni
bir sutkalik
ovqat miqdori to‘rt qismga bo‘lingan holda iste’mol qilinishi kerak. Masalan, o‘quvchining
ovqatlanish rejimi quyidagicha tashkil etilishi mumkin:
nonushta – sutkalik ovqat kaloriyasining 25–30% ini tashkil etadi;
tushlik – sutkalik ovqat kaloriyasining 35–40% ini tashkil etishi kerak;
kechki ovqat – sutkalik ovqat kaloriyasining 15–20% ini tashkil etishi kerak;
qo‘shimcha ovqatlanish – sutkalik ovqatning 10–15% ini tashkil etadi, ya’ni maktabda
tanaff us vaqtida ovqatlanish.
Ratsional (
lotincha “oqilona”) ovqatlanish sog‘lom turmush tarzining eng muhim omili
hisoblanadi. Ovqatlanishni to‘g‘ri tashkil etish sog‘lom va
normal rivojlanishga yordam
beradi.
1. Oqsil va uglevodga boy mahsulotlarni ayting.
2. Ratsional ovqatlanishning qanday ahamiyati bor?
3. Nima uchun ovqatlanish rejimiga rioya qilish kerak?
4. Ovqat zararli bo‘lishi mumkinmi? Nima uchun?
56
4-bob. TIRIK ORGANIZMLARNING TUZILISHI
