83
6-bob. QUYOSH SISTEMASI VA KOINOT
Osmonda doim ko‘rinib turadigan ancha yorug‘
yulduzlardan biri Qutb (Oltin qoziq) yulduzidir. Qutb
yulduzi Kichik Ayiq yulduz turkumiga kiruvchi yulduz
hisob lanadi. Qutb yulduzining eng asosiy xususiya-
ti
shundaki, u doim osmonda bir joyda – Shimoliy
qutb ustida turadi. Qutb yulduziga yuzi bilan qarab
turgan odam shimolga qarab turgan bo‘ladi va shu
orqali ufqning boshqa tomonlarini ham aniqlab oli-
shi mumkin.
Kichik Ayiq yulduz turkumi ham Shi-
moliy qutb atrofi da joylashgan.
U ham
7 ta yulduzni o‘z ichiga oladi.
Quyosh sayyora emasligi, balki o‘zidan yorug‘lik va issiqlik
taratib turuvchi yulduz ekanligi sizga ma’lum.
Quyoshning Yer yuzi tabiati, atmosfera hodisalari,
hayvonot
va o‘simlik dunyosi, shuningdek, odamlar hayotiga ham ta’siri
katta. Masalan, Quyosh nuri natijasida tabiatda suvning aylan-
ma harakati, o‘simliklarda fotosintez jarayoni ro‘y beradi.
Bundan
tashqari, bugungi kunda Quyoshdan elektr ener-
giyasi olishda ham keng foydalanilmoqda.
Quyoshnin
sim
ta.
ma
B
Bu
g
g
g
y
va
va
o‘s
ka
ka
tt
m
m
ru
ru
g‘
‘‘
ut
u
b
b
b
d
du
uz
z
z
ya
ya
-
oliy
y
rab
b
shu
oli-
y q y
utb atrofi da joylashgan. U ham
duzni o‘z ichiga oladi.
o‘zidan yor
r
orug
ug
ug
‘l
‘l
‘l
ik
ik
ik
v
vv
a
is
i
i
si
ql
ql
ql
ik
k
k
k
k
k
ik
ik
a ma’lum.
i, atmosfera hod
d
is
s
s
al
al
al
ar
ar
ar
i,
i,
i,
h
h
h
h
ay
ay
ay
vo
vo
v
v
no
no
no
t
ningdek,
odamlar hayotiga
a
a
ha
ha
ha
m
m
ta
ta
ta
’s
’s
’s
ir
ir
ir
i
i
i
h nuri natijasida tabiatda suvning aylan-
1. Yerning Quyosh atrofi da aylanishi natijasida
qan day hodisalar ro‘y beradi?
2. Agar Yer orbitasi doira shaklida bo‘lsa, Yer or-
bitasining Quyoshga eng yaqin va eng uzoq
nuqtalari bo‘ladimi?
84
6-bob. QUYOSH SISTEMASI VA KOINOT
