• 1-rasm. Villars de Ocnecourt (18-asrning 1-yarmi).
  • , № 1 “Pedagogik mahorat” Ilmiy-nazariy va metodik jurnal




    Download 6,23 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet296/347
    Sana10.01.2024
    Hajmi6,23 Mb.
    #133952
    1   ...   292   293   294   295   296   297   298   299   ...   347
    Bog'liq
    pedagogik mahorat 2022 1

    2022, № 1 “Pedagogik mahorat” Ilmiy-nazariy va metodik jurnal 
    213 
    Qalamtasvir - eskiz me’morning ijodiy niyatlarining in’ikosi sifatida shakl shakllanishining badiiy talqiniga 
    asoslangan me’moriy fikrning konseptual yondashuvini oʻzida mujassam etgan. Va tabiiyki, eng ilgʻor 
    raqamli texnologiyalarning hech biri, birinchi navbatda, rassom va me’morning qalbi bilan isitiladigan 
    qoʻlda chizilgan eskizni almashtira olmaydi. Shuni ta’kidlash kerakki, rassomning eskizi koʻpincha mustaqil 
    ma’noga ega boʻlib, tomoshabin va mutaxassislarni birinchi navbatda oʻzining “yangiligi” va oʻz-oʻzidan, 
    taassurotning keskinligi bilan oʻziga tortadi. 
    Taniqli olim, rassom O.Avsyan toʻgʻri taʼkidlaganidek, “koʻpincha bunday eskizlar oʻzining 
    hayratlanarli jasorati, erkinligi va yechimining goʻzalligi bilan , barcha past va toʻliqsizligi bilan mustaqil 
    badiiy qadriyatni ifodalaydi” [2, 52]. 
    Me’morning muvaffaqiyati koʻp jihatdan uning professional va badiiy darajasiga bogʻliq, rassomning 
    mahorati uning ajralmas qismidir. Me’moriy chizmaning birinchi, eng muhim xususiyati - bu badiiy va 
    ijodiy hamda ta’lim va bilimning birligi. Arxitektura chizmasining ikkinchi xususiyati - boʻlajak 
    me’morlarda qoʻyilgan vazifalarni hal qilishda kuzatuvchanlik, tasavvur va ijodkorlikni rivojlantirishdir. 
    Chizmalarning uchinchi xususiyati - vizual savodxonlikning umumiy uslubiy asoslarini muvaffaqiyatli 
    oʻzlashtirish, chizmachilik kursida fazoviy tasavvurni, ijodiy tasavvurni va ijodiy fikrlashni bosqichma-
    bosqich shakllantirishga qaratilgan mashqlar va topshiriqlarning maxsus tizimi va tuzilishini ishlab chiqish. 
    1-rasm. Villars de Ocnecourt (18-asrning 1-yarmi). 
    Shunday qilib, fransuz me’mori Villars de Ocnecourt oʻzining “Rassomalar kitobi”da shunday yozadi: 
    “Va siz bu yerda rassomchilik san’atini, shuningdek, geometriya talab qiladigan va oʻrgatadigan asoslarni 
    topasiz” [3, 248]. 
    Arxitektura chizmasining navbatdagi asosiy xususiyati shundaki, kelajakdagi me’mor ishining oʻziga 
    xosligi qidiruv materialini - me’moriy tasvirni yaratish uchun asos sifatida eskizlar, qisqa muddatli eskizlarni 
    yaratishdir. 
    Shuni yodda tutish kerakki, me’mor oʻzining amaliy faoliyatida turli xil grafik materiallar - qalam
    siyoh qalam, geliy qalam, flomaster, marker, koʻmir, sous bilan ishlashi kerak. 
    Arxitekturaviy qalamtasvirning oʻziga xosligi, mashqlar va topshiriqlarning tuzilishi birinchi navbatda 
    boʻlajak arxitektorlarning badiiy ta’limiga qaratilgan boʻlishi kerak, ya’ni oʻquv chizmalarining oddiy va 
    murakkab geometrik shakllarni chizish, asosan, antik haykaltaroshlikning klassik namunalarini chizish kabi 
    fundamental boʻlimlarini qamrab olishi kerak (Apollon, Devid, Venera va boshqalar). Oʻz ichiga tabiatdan 
    ham, hayoldan ham, shu jumladan, mustaqil ta’lim jarayonida eskiz va eskiz yasash boʻyicha mashq va 
    topshiriqlarni oʻz ichiga olgan me’morchilik obyektlarini chizish ham muhim oʻrin tutadi. 
    Arxitekturaviy qalamtasvirni oʻrgatish vizual savodxonlik asoslarini oʻzlashtirish orqali, ya’ni oddiy 
    geometrik shakllarni tahlil qilish, ularni chiziqli konstruktiv chizmalar, uzoq oʻquv koʻrsatkichlari, 
    shuningdek, xotiradan qisqa muddatli rasm va eskizlar orqali ifodalash qobiliyati asosida tasavvur quriladi. 
    Shunday qilib, arxitekturaviy qalamtasvirni oʻqitish usuli quyidagi didaktik qoidalarni oʻz ichiga olishi 
    kerak: 
    - oddiy va murakkab geometrik shakllarni chiziqli konstruktiv tahlil qilish maqsadida chizish; 
    - me’moriy shakllarning chizmalari - detal, parcha, rozetka, kapitel, frizlar va boshqa antik shakllar; 
    - qadimgi Yunoniston va Uygʻonish davri klassik san’ati tomonidan ishlab chiqilgan mutanosiblik va 
    mutanosiblik nisbatlarini tahlil qilish maqsadida antiqa gips boshlari va figuralari rasmlari (buyuk ustalar - 
    Donatello, Mikelanjelo va boshqalarning asarlaridan quyma); 
    - ichki va tashqi koʻrinish nuqtayi nazaridan masshtabni oʻrganish uchun figuralar va odamlar 
    guruhining me’moriy muhiti bilan bogʻliq boʻlgan dinamikada eskizlar; 
    - kompozitsiyaga me’moriy makonni kiritgan holda konseptual eskizlar ustida ishlash, konseptual asar 
    yaratish boʻyicha yakuniy topshiriqni bajarish. 
    https://buxdu.uz



    Download 6,23 Mb.
    1   ...   292   293   294   295   296   297   298   299   ...   347




    Download 6,23 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    , № 1 “Pedagogik mahorat” Ilmiy-nazariy va metodik jurnal

    Download 6,23 Mb.
    Pdf ko'rish