|
OʻQITUVCHINING KOGNITIV KOMPETENTLIGI TUSHUNCHASIBog'liq pedagogik mahorat 2022 1OʻQITUVCHINING KOGNITIV KOMPETENTLIGI TUSHUNCHASI:
KONSEPTUAL YONDASHUV
Maqolada “kompetensiya” va “kompetentlik” tushunchalarining shakllanishi, amaliyotga kirishi,
shuningdek, uning tarkibiy qismi boʻlgan “kognitiv kompetensiya” hamda “kognitiv kompetentlik”
atamalariga doir nazariy yondashuvlar tahlili va mazmuni yoritilgan.
Kalit soʻzlar: kompetensiya, kompetentlik, xulqiy yondashuv, funksional yondashuv, koʻp oʻlchamli
yondashuv, butun yondashuv, kognitiv kompetensiya, kognitiv kompetentlik.
В статье рассматривается формирование, внедрение в практику понятий “компетенция” и
“компетентность”, а также, как составляющие данные понятия, дается анализ и раскрывается
содержание теоретических подходов к терминам “когнитивная компетенция” и “когнитивная
компетентность”.
Ключевые слова: компетенция, компетентность, поведенческий подход, функциональный
подход, многоаспектный подход, целостный подход, когнитивная компетенция, когнитивная
компетентность.
The article describes the formation and implementation of the concepts of “competence” and
“competency”, as well as the analysis and content of theoretical approaches to the terms “cognitive
competence” and “cognitive competency”, which are part of it.
Key words: competence, competency, behavioral approach, functional approach, multidimensional
approach, whole approach, cognitive competence, cognitive competency.
Kirish. Ta’lim maqsadlarining tadrijiy yuksalib borishi oʻqituvchining oʻz-oʻzini shaxsiy va kasbiy
rivojlantirish, uni qadriyat sifatida anglash, individual ta’lim traektoriyasi va oʻz mavqeini yaratishga doir
faoliyatini loyihalash, amalga oshirish, faollik, oʻzgarishlarga sezuvchanlik va tezkor moslashuvchanlik
hamda bu jarayonlarda mas’uliyatni oʻz zimmasiga yuklash, ongli ravishda uzluksiz va mustaqil bilim
olishini ifodalovchi kognitiv kompetentlikka ega boʻlish zaruriyatini belgilaydi. Kasbiy kompetentlik
oʻqituvchi uchun intilishi lozim boʻlgan choʻqqi va faoliyatining konseptual loyihasi sifatida qaralishi,
pedagog xodim doimo turli murakkablikdagi kasbiy vazifalar hamda pedagogik vaziyatlarning maqbul
yechimini topishga layoqatli, yangiliklar uchun ochiq, tashabbuskor, intiluvchan boʻlishi darkor. Demak,
ayni shu jarayon oʻqituvchidan oʻz faoliyatiga munosabatini oʻzgartirishni, zaruriyat tugʻilganda, qayta
qurishni talab etadi. Bu esa tizimning ustuvor vazifalaridan biridir.
Asosiy qism. Kompetensiya va kompetentlikka doir xorijiy mamlakatlarda olib borilayotgan
izlanishlar ilmiy hamjamiyatlar tomonidan quyidagi toʻrt yondashuv negizida shakllanganligi ta’kidlanadi:
xulqiy yondashuv; funksional yondashuv; koʻp oʻlchamli yondashuv; butun yondashuv (1-rasm).
|
| |
