DDL lilining kompilyatori DDL buyruqlarni
meta berilganlardan iborat
jadvallar majmuasiga olib keladi. Keyin bu jadvallar tizim katalogida
saqlanadi, boshqaruvchi ma’lumotlar esa berilgan-larning fayllaridagi
sarlavhalarda saqlanadi.
Lug’at dispetcheri tizim katalogiga kirish va
u bilan ishlash jarayonini
boshqaradi. Tizim katalo-giga kirish huquqi BBBT deyarli hamma
tarkiblarida bor.
Quyida BB dispetcherining tarkibiga kiruvchi asosiy programmalarning
(21.2-rasmda) tashkil etuvchilari keltirilgan.
Kirish huquqini nazorat moduli. Ushbu modul foydalanuvchining bajarmoqchi
bo’lgan amallari uchun bajarish huquqi bor yoki yo'qligini tekshiradi.
Komanda (buyruq)lar protsessori. Foydalanuvchining kirish huquqi tekshirilgandan
keyin boshqaruv buyruqlar protsessoriga uzatiladi. U o‘z navbatida buyruqlarni ket-
ket bajarisliga o'tadi.
Butunlikni nazorat vositalari. Butunlikni nazorat vositalari,
agarda BB dagi
berilganlarni o'zgartirish amali qollansa, shu amal butunlikni nazorat qilishda
o‘rnatilgan chegaralarni qanoatlantirishini nazorat qiladi. Masalan, o‘rnatilgan
kalitlarga nisbatan bo’lgan talablarni.
So'rovlarni optimallashtiruvchi. Ushbu modul so'rovni bajarish strategiyasining
optimal usulini tanlaydi.
Tranzaksiyalar dispetcheri. Bitta foydalanuvchi yoki amaliy programma tomonidan
berilganlar bazasini o'qish yoki o'zgartirish bo‘yicha amalga oshiriladigan harakat
yoki
harakatlar ketma-ketiigi tranzaksiya deb ataladi. Tranzaksiya berilganlar
bazasida olib boriladigan mantiqiy ishdan iborat. U alohida program-ma,
programmaning qism yoki alohida bitta buyruqdan (masalan, SQL tilidagi INSERT
yoki UPDATE buyruqlari) iborat bo’lishi va berilganlar bazasida bajariladigan
ixtiyoriy sondagi amallari o'z ichiga olishi mumkin.
Berilganlar bazasining
administratori nuqtayi nazarida u ixtiyoriy ilovadan fovdalanish bu bir qator
Tranzaksiyalarga olib keladi, ularning orasida esa berilganlarga ishlov beriladi.
Tranzaksiyalar dis-petcheri, tranzaksiyalarni bajarish
jarayonida kelib tushadigan
amallarga talab qilingan ishlov berishni amalga oshiradi.
Tranzaksiyalarning asosiv to‘rtta xossasi mavjud:
ACID (Atomicity, Consistency,
Isolation, Durability - uzilmaslik, uyg'unlik, yakkalik, tur g‘unlik):
