135
6.1-jadval Ishlab chiqarish imkoniyatlari darajasi Variant
Fuqarolar uchun mahsulot
(ming dona)
Qurol-yarog‘ vositalari
(mingta hisobida)
1
2
3
4
300
220
140
0
0
80
120
170
6.1-jadval ma’lumotlari ishlab chiqarish imkoniyatlari chizmasini beradi,
egri chiziq xo‘jalik resurslaridan to‘liq foydalanish chegaralarini ko‘rsatadi.
Fuqarolar uchun mahsulot (ming dona).
Mazkur chizmaga nazar tashlab, hayot uchun zarur va harbiy anjomlar
ishlab chiqarish o‘rtasida tanlash ehtimolini tushunsa bo‘ladi. Ko‘pdan-ko‘p
variantlarni tasavvur etish mumkin. Mudofaa korxonalarining jiddiy
konversiyasini o‘tkazish (ularning faoliyatini fuqarolar uchun mahsulot ishlab
chiqarishga safarbar etish) va aholi uchun buyumlar ishlab chiqarishni 140
mingdan 220 ming donagacha ko‘paytirish haqida qaror qabul qilindi, deb
taxmin qilaylik. Ammo zaxiralar bo‘lmasa, bunga faqat qurol-yarog‘
vositalarini ishlab chiqarishning 120 mingtadan 80 mingtagacha qisqartirish,
ya’ni 40 mingtaga kamaytirish yo‘li bilangina erishish mumkin.
6.3- chizma. Ishlab chiqarish imkoniyatlari chizmasi. So‘nggi raqam qabul qilingan qarorning iqtisodiy oqibatlarini, o‘ziga xos
«bahosi»ni – «muqobil qiymati»ni aks ettiradi. Muqobil qiymat deganda,
ko‘pchilikka ma’qul buyumlar ishlab chiqarishni ko‘paytirish uchun voz
kechish (boshqacha aytganda, qurbon berish) lozim bo‘lgan qurol-yarog‘
vositalari tushuniladi. Biz yuqorida ko‘rib chiqqan holda, xalq farovonligini
oshirish (iste’mol mollarini 140 mingtadan 220 mingtagacha ko‘paytirish)ning
muqobil qiymati 40 mingta qurol - yarog‘ vositasiga teng.
80 120 170
300
220
140
136
Shak-shubhasiz, hayotda ishlab chiqarish imkoniyatlarini ko‘pgina
ne’matlarga nisbatan belgilashga to‘g‘ri keladi. Hozir iqtisodiy rivojlangan
mamlakatlarda hisob-kitob vaqtida mahsulotlarni millionlab turlari nazarda
tutiladi. Vujudga keladigan murakkab vaziyatlarni hal etish usullari keyinroq
ko‘rib chiqiladi.
