41
Imon uya narsaning butunligidan hosil bo‘ladi: ye’tiqod, iqror va amal. Ye’tiqod –
ishonch. Iqror – so‘zda buni tan olish. Amal – ya’shi ishlar bilan uni isbotlash.
Insof – adolat va vijdon amri bilan ish tutish tuyg’usi
va qobiliyati, ishda,
kishilarga munosabatda halollik, to‘g‘rilik. Barobarlik, sofdillik va haqiqatgo’ylikdir.
O‘zgani o‘z o’rniga va shuningdek o‘zini o‘zgani o’rniga xayolan qo‘yib ko’rish ham
insofga kiradi. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, to’q ochni, boy kambag’alni,
baxtli
baxtsizni, tolei baland tolei zabunni, omadli omadsizni, sog’lom va bemorni o‘z o’rniga
qo‘yib ko’rolsa va aksin- cha ham xuddi shunday bo‘lsa, olam guliston – insoflilar safi
ko’payaveradi.
Insof – har qanday kishining, xususan, rahbar yoki tadbirkorning ja- miyat oldida,
tevarak-atrofidagi kishilar nazarida o‘z xatti-harakati bilan ma’naviy mas’uliyatni his
etishining ifodasidir.
Adolat – barcha fazilatlar ichidagi eng oliy fazilatdir. Adolatparvar tadbirkor yoki
rahbarning axloqiy hislatlari bemalol qonun o’rnini bosa oladi.
Ulug’ alloma Nasriddin
Tusiy ijtimoiy adolatning uch asosiy talabi mavjudligi va
jamiyat taraqqiyotini
belgilovchi muhim omil ekanini alohida o’qtirgan edi:
Adolatning birinchi talabi, aholi turli tabaqalarining o‘zaro uyg’un bo‘lishini
ta’minlashdir.
