44
olishi kerak. Shundagina sifatsiz
mahsulot sonini kamaytirib, yuqori sifatli mahsulot
olishga erishish mumkin.
Tadbirkor rahbarning tashkilotchiligi – mehnat jamoasini uyushtirish,
jipslashtirish, ishlab chiqarish va tarbiyaviy jarayonlarga ta’sir ko’rsatish,
guruh
faoliyatini oliy maqsadlarga qarata olish qobiliyati kabi masalalarni qamrab oladi.
Qanday tadbirkor rahbar muvaffaqiyatlarga tez erishadi? Ruhshunos olimlar uning
bir necha omillarga bog’liqligini ta’kidlaganlar.
Bular quyidagilardir:
Tadbirkor rahbarda tashkilotchilik qobiliyatining namoyon bo‘lishi:
-
jamoada sof axloqiy muhit paydo qila olishi,
hammaning hamkorlikda
harakat qilishini ta’minlay olishi;
-
kishilarni ishontira olishi va jamoada o‘zaro yaxshi munosabatlarni qaror
toptirish uchun shart-sharoit yaratishi.
Rahbarning kishilar bilan til topib ishlash mahorati:
-
tadbirkor o‘z qo‘l ostidagilarning nimaga qodirligini
hisobga olib ish-
larni taqsimlashi;
-
kishilarni uyushtirishning eng muhim omillaridan foydalanishi;
-
har bir kishining ro’hiy-psixologik kayfiyatlariga mos ravishda mu- loqot
qilishi.
Tadbirkor rahbarning mehnatga munosabatida ishbilarmonligi:
-
ishlab chiqarish va boshqa jabhalarda har xil muammolarni hal etishda eng
qulay yo‘llarni izlab topish;
-
vijdonlilik va adolatlilik;
-
boshlagan ishlarni oxiriga yetkazish.
Rahbar faoliyatida ijro etish qobiliyatining namoyon bo‘lishi:
-
kasbiy malaka va ko’nikmaga ega bo‘lishi;
-
texnik vazifalarni hal etishga uquvliligi;
-
yangiliklar va g’oyalarni ishlab chiqarishga joriy etib borishi. Tadbirkor
rahbarning qarorlarni qabul qilishdagi uquvi:
-
mustaqil ravishda qarorlar qabul qila olish;
-
qabul qilgan qarorining oqibati va natijalarini ko’ra bilishi;
-
ishlab chiqarishda sodir bo‘luvchi turli holatlarni hisobga olib borishi,
tanglikdan qutulish yo‘llarini izlashi;
-
noto‘g‘ri qaror qabul qilganda o‘z xatolarini bo’yniga olishi;
-
xodimlarni boshqaruv masalalariga ko’proq jalb etishi. Tadbirkor
rahbarning kishilarga munosabati:
-
o‘z va’dasi, so‘zining ustidan chiqishi;
-
kishilarni bir-biridan ajratmasligi – hammaga bir xil munosabatda bo‘lishi;
-
o‘z qo‘l ostidagilar va boshqalarga tavozeda bo‘lishi va o‘zini tuta
bilishi, odobliligi va xushmuomalaligi;
-
kishilarga
munosabatda
har
bir
kishining
ruhiy-psixologik
xususiyatlarini hisobga olib muomalada bo‘lishi.
Tadbirkor rahbarning o‘z-o‘ziga talabchanligi:
45
-
o‘z xatti-harakatlarini tanqidiy baholay olishi;
-
o‘z imkoniyatlarini hisobga olib ishlashi;
-
boshqalarning unga bergan yaxshi va
yomon baholarini tahlil yetib,
ulardan tegishli xulosa chiqarishi.
Rahbar o‘zida quyidagi ruhiy-psixologik,
fiziologik, axloqiy, ma’naviy va
ishbilarmonlik sifatlarini mujassamlashtirgan bo‘lishi kerak.
Tadbirkor rahbarning ruhiy-psixologik xususiyatlari:
