Qoraqurt – Latrodectus tredeccimguttatus –

72 
38-rasm. Qoraqurtning umumiy ko’rinishi. 
Urg‘ochi qoraqurtning bosh – ko‘kragi va duxobaga o‘xshagan qora 
yumaloq qorni bor. Qornining ustki tomonida qizil yoki oqish dog‘lar bo‘ladi. 
Kattaligi 1sm – dan kattaroq. Erkagi urg‘ochisidan 3-4 marotaba kichik va qorni 
ensiz uzunchoq bo‘lib, bosh – ko‘krak qismining eniga to‘g‘ri keladi.
Urg‘ochi qoraqurtlar voyaga etganda o‘zi ishlab chiqqan tolalardan yasagan 
voronkasimon uyada yashaydi. Erkak qoraqurtlar urg‘ochisini qidirib yurganda 
oiqlanmaydi. Urg‘ochi qoraqurtlarning urug‘lanishi iyun-iyul oylarida kuzatiladi. 
Qo‘shilishgandan keyin erkaklarini urg‘ochilari yeb qo‘yadi, qochib qutilgan 
erkaklari esa sal vaqtdan keyin o‘ladi. Urug‘langan urg‘ochilari yangi joyga 
ko‘chib o‘tib uzlariga uya yasaydilar. Bu erda ular tuxum quyib ularni pillaga 
o‘raydilar. Tuxum qo‘yish Sentyabr oyigacha davom qiladi. tuxumdan chiqqan 
yosh qoraqurtlar pilla ichida qishlaydi. Aprel oyida yosh qoraqurtlar pilladan 
chiqadi va 8 marotaba tullab voyaga etadi. Qoraqurtlar 7 marotaba tulagandan 
keyingi davrda kuchli zaharli bo‘ladi. Bunday holat qoraqurtlar asosan may – iyul 
oylarida kuzatiladi.
Tarantul 
– Lurosa singoriensis Evropani markaziy va janubiy qismi
Markaziy Osiyoda tarqalgan. Zaharining kuchi qoraqurtnikiga qaraganda ancha 
kuchsiz. Zahari odamda kuchli og‘riq chaqirishi mumkin.
Tarantul MDH da tarqalgan urgimchaklarning eng yiriklaridan biri bo‘lib 
hisoblanadi. Gavdasining kattaligi 3-4 sm bo‘ladi. Bu urgimchakning ustki tomoni 
kulrang qung‘ir, pastki tomoni qora, oyoqlarida esa sarg‘ich ko‘ndalang yo‘llar 
bo‘ladi. Tanasi, ayniqsa oyoqlari biroz tuklar bilan qoplangan. Odatda 60 smgacha 
uzunlikdagi vertikal kavlangan uyalarda yashaydilar. Kechalari ovga chiqadi. 
Ko‘plab zararkunanda xasharotlarni qirib yuboradi. Urg‘ochilari 100 dan to 400 
gacha tuxum qo‘yadi. Baxorda undan bolalar chiqadi. Urg‘ochilari bir necha vaqt 

73 
bolalarini oyog‘iga yopishtirib yuradi.
MDH ni janubiy qismida tirik o‘rgimchaksimonlardan falanga – Jaleodes 
araneudes (biy, ba’zibir joylarda buzoqbosh deydilar) tarqalgan bo‘lib gavdasining 
kattaligi 7 sm gacha yetadi. Boshqa o‘rgimchaklardan tanasining qo‘ng‘ir sariq 
tuklar bilan qalin qoplanganligi va pedipalpalari ham yurish vazifasini bajarish 
bilan ajralib turadi. O‘zi zaharli emas. Umurtqasizlar hamda mayda umurtqali 
hayvonlar bilan oziqlanadi. Xelitseralari juda kuchli. “Tish” larining orasida 
qolgan ovqat qoldiqlari chirishi natijasida ba’zan “o‘lik zahri” hosil bo‘ladi. Shuni 
uchun ham ba’zan falanga chaqqan vaqtda “Maxalliy” (chaqilgan joyni) zaharlash. 
Hodisalari bo‘lib turadi.

Download 4,99 Mb.