2-B O ‘LIM . R A D IO E L E K T R O N A PPA R A TLA R N I
A V TO M A TLA SH TIR ILG A N LO Y IH A LA SH
SISTEM A LA R IN IN G T E X N IK T A ’M IN O T I
2.1. ALS larn in g texnik ta ’m inoti ta rk ib i,
tashkil etilishi va ishlash ta rtib i
ALS lami texnik ta’minoti deb loyihalashni avtomatlashtirishga
m o‘ljalangan, bir-birlari bilan o ‘zaro bog‘langan va о zaro
birgalikda ishlatiladigan texnik vositalari to ‘plamiga aytiladi.
Texnik vositalari ikkita asosiy guruhlarga bo‘linadi:
- markaziy vosita, asosan kompyuter hisoblanib, m a’lumotlami
kiritish,
ularga dasturiy ishlov berish, m a’lumotlarni yig‘ish va
axborotlami tasvirlash qurilmalariga yoki uzatish kanallariga
chiqarish vazifalarini bajaradi;
- tashqi (terminal) vositalar, ular m a’lumotlarni tayyorlash va
kiritish, loyihalash
natijalarini tasvirlash, hujjatlashtirish, axbo
rotlami saqlash, loyihalash jarayonida loyihalovchi bilan sistema
o ‘rtasida operativ muloqotni tashkil qilish funksiyalarini amalga
oshiradilar.
ALS ning asosiy texnik vositasi bo‘lib protsessorga,
xotira
qurilmasiga, boshqaruv qurilmasiga va
axborotlami kiritish-
chiqarish kanallariga ega boMgan kompyuter hisoblanadi.
Texnik
vositalarining rivojlanishi bo‘yicha, EHM va uning
tashqi qurilmalarining takomillashib borishi natijasida ALS lar bir
qancha bosqichlami bosib o ‘tgan. REV lar ALS larining birinchi
avlodlarining bazali EHMlari bo'lib, grafikli axborotlami kiritish-
chiqarish imkoniyatiga va kengaytirilgan tashqi qurilmalar to p-
lamiga ega o ‘rta sinfdagi va mini EHMlar asosidagi avtomatlash
tirilgan ish joylari hisoblanadi (IBM-360 i PDP-11 bazasidagi AIJ,
BESM-6, MIR, ES EVM, SM EVM, «Elektronika» bazasidagi AIJ).
Zamonaviy A lJkri texnik bazalarini an’anaviy 16 razryadli mini
EHMlar, 32 razryadli mini EHM lar va shaxsiy kompyuterlar tashkil
qiladi. Terminallar sifatida asosan turli xususiyatlardagi (rangli, oq -
28
qora)
rastrli displeylar, vektorli displeylar, xotirali ELTli grafikli
displeylardan foydalaniladi. Hozirga kelib, radioelektron va
mikroelektron apparaturalarini loyihalash
masalalarini yechishga
m o‘ljallangan A IJ-Rlar, mexanik va optik-mexanik mahsulotlami
loyihalashga m o‘ljallangan AIJ—Mlar, ishlab chiqarishni texnologik
tayyorlashga m o‘ljallangan AIJ-Tlar, kartograflovchi
A IJ-K lar va
qurilmalardan loyihalovchi AlJ-Slar modellari ko‘plab yaratil-
moqda. AlJlarning umumiy strukturasi sxemasi 2.1-rasmda keltir-
gan.
Bog'lanish
bloki
Magnit
lentalarda
yig‘uvchi
AIJ MF (mini HHM tashqi
qurilmalari bilan)
Magnit
disklarda
yig‘uvchi
ARCHK
---------- X z---------
Kompleksni tizimli
interfeys bilan bogMash
bloki
Graf
kuruvchilar
Grafikli axboroflami
kodlashtiruvchi
Grafikli displey
minikodlashtiruvchi
bilan
Grafikli displey
kodlashtiruvchi
