bo‘yicha hal qilish kabi vazifalami bajarishda inson o ‘mini
kompyuterlar bilan taqqoslab bo‘lmaydi. Shuning uchun loyihalash
ishlarini bajarishda inson bilan hisoblash texnikasi vositalarini,
jum ladan shaxsiy kompyuterlami birgalikda ishlashini ta’minlash,
bunday sistemalarni yaratishdagi asosiy tamoyillardan biri bo‘lib
hisoblanadi.
ALS lar loyihalash ishlarini hamma
bosqichlarini kompleks
avtomatlashtirishni amalga oshiruvchi iyerarxik sistemadir. Loyiha
lashga bo‘lgan iyerarxik qarash, uni bajarishda ALS lardan
foydalanilganda ham saqlanib qoladi. Loyihalashdagi bunday
iyerarxik darajalar ALS lar strukturalarida ko‘rsatilib, ulami bir
qancha
qismsistemalar to ‘plami qilib yaratishni taqozo etadi.
Bunday qismsistemalar doimo bir-birlari bilan bog‘langan bo‘ladi.
ALS larda loyihalash ishlarini bajarishda ulami komplekslik
ta minlash xarakterlarini alohida k o 4rsatib o'tish mumkin,
chunki
loyihalashning bir bosqichini avtomatlashtirishda qo‘llaniladigan
loyihalash shakllari qo‘shni bosqichni avtomatlashtirish uchun
kamsifatli hisoblanishi mumkin.
ALS lar - axborotli kelishilgan qismsistemalar to ‘plamidan ibo-
ratdir. Bu tamoyil ALS lami yaratishdagi muhim tamoyil
hisoblanib, faqatgina yirik qismsistemalarga tegishli bo‘lib qolmay,
shu qismsistemalaming ichidagi mayda qismlarga ham tegishli
hisoblanadi. ALSlarda loyihalash masalalari ketma-ketligi axborotli
kelishilgan dasturlar asosida bajariladi. Agar loyihalash obyekti
m a’lumotlari,
sonli massivlar, strukturasi bitta dasturdan ikkinchi
dasturga o ‘tkazilganda hech qanday o ‘zgartirish kiritishni talab
qilmasa, bu ikki dastur axborotli kelishilgan dastur deb ataladi.
Bundan tashqari, axborotli kelishilgan dasturlarda axborotli bog‘-
lanish, birinchi dastur natijasi ikkinchi dastur uchun dastlabki
m a’lumotlar boMishligida ham k o ‘rinishi mumkin. Qismsistema
laming axborotli kelishilganlik tamoyili k o ‘pincha kompyuter bilan
insonning ALS lardagi optimal bog‘lanish
tamoyili deb ham
yuritiladi. Bunday hollarda loyihalashni avtomatlashtirishda inson
bilan kompyuter о rtasida bajariladigan ishlar ratsional taqsim-
langanligi alohida ko‘rsatilishi kerak bo‘ladi.
ALS - bu ochiq rivojlantirish imkoniyatiga ega sistema. ALS
lami vaqt bo‘yicha o ‘zgaruvchan sistema deb qarashga ikkita asosiy
18
sababni ko‘rsatish mumkin. Birinchidan bunday murakkab tizimni
yaratish uzoq vaqt talab etadi, shuning
uchun bu sistemaning
qismsistemalarini tayyor bo‘lishi bilan ishga tushirib yuborish
iqtisodiy samara berishi mumkin. Ishga tushirilgan qismsistema
bazali variant hisoblanib, keyinchalik rivojlantirib, to ‘ldirilib
boriladi. Ikkinchidan texnologik loyihalanayotgan obyektning, hi-
soblash
texnikasining, hisoblash matematikasining doimo rivojlanib
borishi natijasida yangi, zamonaviy modellar va dasturlar yaratilib,
eskilami o ‘miga qo‘yish talab qilinadi. Bu esa yaratilayotgan ALS
ochiq sistema bo‘lishligini va doimo yangi uslublar va vositalar
bilan to id irilib borish imkoniyatiga
ega boMishi kerakligini
ko‘rsatadi.
ALS lar - unifitsirlashtirilgan modellardan maksimal foydalanish
imkoniyatiga ega maxsus sistema. Bizga m a’lumki yuqori
samaradorlikka va universallikka erishish doimo bir-biriga qarama-
qarshi hisoblanadi. ALS lami yaratishda ham bu qarash saqlanib
qoladi. Yuqori samaradorlikka ega ALS lami kam vaqt va kam
material
sarflab yaratish uchun, ulami loyihalash masalalarini
yechishda maxsuslashtirish kerak b o ia d i. Bunda esa, turli obyekt-
larga maxsuslashtirilgan ALS lar soni ko‘payib ketadi. Ko‘pincha
maxsuslashtirilgan ALS larga sarf-xarajatlami kamaytirish uchun,
ularni unifitsirlashtirilgan tarkibiy qismlardan maksimal foydalanish
asosida yaratish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Unifitsirlashtirishning
asosiy sharti bo‘lib, turli texnik
obyektlami modellashtirishda,
analiz va sintez qilishda umumiy bo‘lgan tomonlami topish
hisoblanadi.
ALS lami yaratishda ko‘rib o'tilgan tamoyillar texnik vositalami
va matematik ta’minotni tanlashda, hisoblash texnikasi vositalari
imkoniyatlarini va loyihalash tashkilotlari talablarini doimo hisobga
olishni taqozo etadi.
