rasida
o ‘tkaziladigan sud ishlarida ajralmoqchi bo‘lgan
oilan
buzilishining asl sababini aniqlab, nikohni bekor
qilish
ishlarida oddiy xatolarga yo‘l qo‘yilmoqda.
Ajralishlarga sabab boiuvchi omfflar
K o‘pincha ajrashayotganlardan ajralish sababini
80‘ralsa, ular qandaydir hamma uchun standart bo‘lib
qolgan
sabablarni ko‘rsatishga harakat qilishadi.
Masalan, «xarakterimiz mos tushmadi», «o£zga shaxs-
ning
aralashuvi», «qo£pollik», «moddiy qiyinchilik»,
«ichkilikbozlikka berilish», «yashash sharoitining no-
OUlayligi», «ota-onalarning noo£rin aralashuvi» va h. k.
Agar
tahlil qilib ko£radigan bolsak, vaziyatga qarab,
bunday
ko£rsatkichlar ba’zilarda sabab, ba’zilar uchun
esa
bahona vazifasini o£taydi. Shuni alohida ta’kidlash
lozimki,
oiladagi m a’naviy-ruhiy iqlim qanchalik mus-
tahkam
va er-xotinlar bir-birini qanchalik yaxshi
tushunsalar bu «sabablar» (bahonalar) oilaning inqirozi-
ga
asosiy sabab bo ‘la olmaydi. Yoshlar (er-xotin)
0‘rtasidagi munosabat qanchalik noxush bo£lsa, bu ba
honalar
shunchalik kuchli va salbiy ta ’sir ko‘rsatadi va
bu
holatlar ajralishlarning sababi bo£lib qolishi mumkin.
0 £zbek oilalarida: «turmush o ‘rtog‘ining qo£polligi»,
«turmush o £rtog£iga nisbatan qo ‘pol munosabatda
169
bo'lish», «turmush o ‘rtog‘ining ota-onasi va boshqa
qarindoshlarining aralashuvi», «turmush o‘rtoqlaridan
birining oilaning umumiy masalalariga befarq qarashi»
kabilar ko‘proq sabab bo‘lsa, Yevropa xalqlari oilalari
uchun esa ajralish sabablari sifatida aksariyat hollarda,
ichkilikbozlikka berilish, er-xotin xiyonati, xarakterlar-
ning mos kelmasligi kabilar qayd etiladi.
Ajralishlarning sabablarini aniqlash maqsadida
o ‘tkazilgan tadqiqotlarning ko‘rsatishicha,
o‘zbek
oilalarida ajralishlarning motivlari sifatida ko‘rsatilgan
ta’sirlardan asosiylari, yuqorida qayd etilganidek, «tur
mush o ‘rtog‘ining qo‘polligi», «ota-onalar va boshqa
qarindoshlarning aralashuvi», «bir-biriga nisbatan befar-
qlik», «ег-xotindan birining oilaviy masalalarga nisbatan
befarqligi» kabilar ko‘rsatilgan.
170
Shunday qilib, ajralish muammosi hozirgi paytda
jamiyatning eng dolzarb muammolaridan biri bo‘lib
qolmoqda. Oilalarning ajralishlarining mavjudligi biz-
ning respublikamizda ham keng jamoatchilik diqqatini
0
‘ziga qaratib, bu muammoning yechimini topish
uchun kerakli choralarni ko‘rishga da’vat etmoqda.
Chunki yuqorida qayd etilganidek, ajralishlar natijasida
millionlab odamlar — eng awalo, farzandlar, ayollar,
qolaversa erkaklar va hatto ajralishganlarning yaqinlari
ham «ma’naviy jarohat» oladilar.
Bularning barchasi o‘zbek oilasida ajralish masalasiga
jiddiyroq e’tibor berish lozimligini va uning oldini olish,
salbiy asoratlarni kamaytirish chora-tadbirlarini ilmiy
asoslangan holda ishlab chiqish zarurligini ko‘rsatadi.
Yuqoridagilardan qanday xulosa chiqarmog‘imiz va
shaxsiy hayotimizda nimalarga amal qilmog‘imiz, ni-
malarga e’tibor bermog‘imiz lozim?
1. Turmush o ‘rtog‘i tanlashda shoshilmang va adash-
mang. «Nikoh oldi omillari» va o ‘zga mavzulardan te-
gishli xulosa chiqarib ish ko‘ring.
2. Hayot taqazosi bilan va tajribali kishilar maslahat-
lariga ko‘ra ajralishingiz muqarrar boTsa, vaqtni cho‘zib
0
‘tirmang va farzand ko‘rishdan saqlaning.
3. AjraUsh — Sizga, turmush o‘rtog‘ingizga, ota-
onalaringizga, (agar bo‘lsa) farzandlaringizga imkoni
boricha salbiy ta ’sir qilmasligi choralarini ko‘ring.
Sizning ajralishingiz qarindoshlar orasiga sovuqchilik
tushirmasligi, ular orasidagi munosabatlaming buzilishi-
ga olib kelmasligi zarur.
4. Ajralishgan turm ush o ‘rtog‘ingiz bilan ijobiy
munosabatni saqlab qolinishini ta’minlang. Bu awalo
Sizning farzandlaringiz, ota-onangiz, qolaversa shaxsan
o ‘zingizning manfaatingiz ekanhgini unutmang.
Er-xotin ajralishi bolalarining otasiz yoki onasiz
o ‘sishiga, ota va onadan ajralishiga olib kelmasligi kerak.
5. Ajralib ketgan eringiz yoki xotiningiz haqida
farzandlaringizga salbiy m a’lumotlar berib, u haqda salbiy
tasaw u r shakllantirishdan saqlaning, chunki bunday
tasawurning shakllanishi bolangizning kelgusi hayotiga,
shaxsiy oila munosabatlariga, qaynona-kehn munosabat-
lariga va farzand — ota-ona munosabatlariga salbiy ta’sir
qiladi.
171
6.
Ajralish eng so‘nggi chora! U faqat Sizning emas,
balki yaqinlaringiz taqdiriga ham salbiy ta ’sir ko'rsa-
tishini unutmang. Shu sababli bu yuzasidan asossiz
yengil qarorlar chiqarishdan saqlaning. Bu borada katta
hayotiy tajribaga ega boMgan yaxshi kishilar bilan mas-
lahatlashing.
Imkoniyatingizdan kelib chiqib — shu soha mutax-
assisi bo'lgan psixolog bilan maslahatlashing.
Kim bilan maslahatlashishdan qat’iy nazar, qarorni
har tomonlama o ‘ylagan holda o‘zingiz chiqaring va
qaror m a’suliyatini o ‘z bo‘yningizga oling.
|
