46
Atrof-muhit holati to‘g‘risida milliy ma’ruza: O‘zbekiston
yarim qurg‘oqchil joylardan iborat. Turli tabiiy omillar ta’sirida O‘zbekiston hududida quyidagi
tuproq turlari: qayir-allyuviy (suvda oqib tushib biror yerda to‘plangan tog‘ jinslari), maysazor
bo‘z tuprog‘i, cho‘l qumli, cho‘l taqir, sho‘rxok, kulrang-jigarrang cho‘l tuproqlari, sug‘oriladigan
(madaniy) bo‘z tuproq, yengil bo‘z tuproq, oddiy (tipik) bo‘z tuproq, tog‘-qo‘ng‘ir va baland tog‘
o‘tloqlari shakllangan.
2023-yil holatiga ko‘ra, O‘zbekiston Respublikasida umumiy yer maydoni 44892,4 ming gektarni
tashkil etadi. Ushbu maydonning eng katta yer maydoni 26 232,3 ming gektar (58,44%)
qishloq
xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlar toifasiga kiradi, shu jumladan ekin maydonlari, pichanzorlar,
yaylovlar, bog‘lar, uzumzorlar, tomorqa yerlari va boshqalar. Bunda pichanzorlar va yaylovlar 21
215,4
ming gektarni egallaydi, bu qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlari maydonining qariyb
81% yoki mamlakat umumiy maydonining yarmidan bir oz kamroq (47%). Yer
fondining toifalar
bo‘yicha tarkibi lovadagi A7-jadvalida keltirilgan.
19-jadval.
Yer fondining toifalari bo‘yicha tarkibi, 2023-yil 1-yanvar holatiga
(ming ga.)
No.
Yer toifalari
Umumiy maydon
Jami, ming.ga
%
1.
Qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlar
26 232,3
58,44
2.
Aholi punktlarining (shahar, poselka va
qishloq aholi punktlarining)
yerlari
225,8
0,50
3.
Sanoat, transport, aloqa,
mudofaa va boshqa
maqsadlarga mo‘ljallangan yerlar
767,7
1,71
4.
Tabiatni
muhofaza qilish, sog‘lomlashtirish va
rekreatsiya maqsadlariga mo‘ljallangan yerlar
3 222,7
7,18
5.
Tarixiy-madaniy ahamiyatga
molik yerlar
14,8
0,03
6.
O‘rmon fondi yerlari
11 738,1
26,15
7.
Suv fondi
yerlari
827,2
1,84
8.
Zaxira yerlar
1 863,8
4,15
