46
Kvartsning p’ezo elektroeffekti +500° S gacha bo‘lgan temperaturaga bog‘liq
emas, lekin +570° S dan oshgan temperaturada bu effekt nolga teng bo‘lib qoladi.
2.28-rasm. Pezoelektr datchikning sxemasi.
Pezoelektr datchiklarning hosil qiladigan
EYuK bosimga proportsional
bo‘lib, quyidagi formula orqali aniqlanadi:
С
F
а
U
х
0
(2.27)
bu yerda – S - datchikning umumiy sig‘imi
Fx - mexanik bosim
a
0
- proportsionallik koeffitsienti
Ushbu datchikning sezgirligi:
х
F
U
д
К
(2.28)
Ko‘rib chiqilgan printsipda pezoelektr manometrlar ishlaydi (2.32-
rasm).
2.29-rasm. Pezoelektr manometrning sxemasi:
1-bosim memranasi, 2, 5-metall qistirmalar, 3-potentsial qistirma,
47
4-izolyatsion o‘tkazgich, 6-sharik.
P’ezokvarts manometrning tuzilish sxemasi 2.30-rasmda keltirilgan.
O‘lchanayotgan bosim membrana 1
orqali kvarts plastinkalar
7
ga ta’sir qiladi. Bu
plastinkalarning metall qistirma
2
ga tegib turgan ichki
tomonida bir xil ishorali
zaryadlar paydo bo‘ladi. Plastinkalarning ichki tomonidagi potentsial qistirma
3
bilan ulangan va izolyatsiyalangan o‘tkazgich
4
orqali olinadi, plastinkalarning
ustki tomonidagi potentsial
esa korpus, metall qistirmalar
2
va
5,
membrana
1
va
sharik
6
orqali olinadi. O‘lchanayotgan bosimga proportsional bo‘lgan potentsiallar
farqi plastinalardan olinib, kuchaytiruvchi lampa setkasiga uzatiladi.
