Avtomatika asoslari va ishlab cнiqarisн jarayonlarini avtomatlasнtirisн

46 
Kvartsning p’ezo elektroeffekti +500° S gacha bo‘lgan temperaturaga bog‘liq
emas, lekin +570° S dan oshgan temperaturada bu effekt nolga teng bo‘lib qoladi. 
 
2.28-rasm. Pezoelektr datchikning sxemasi. 
Pezoelektr datchiklarning hosil qiladigan EYuK bosimga proportsional 
bo‘lib, quyidagi formula orqali aniqlanadi: 
С
F
а
U
х
0

(2.27) 
bu yerda – S - datchikning umumiy sig‘imi
Fx - mexanik bosim
a
0
- proportsionallik koeffitsienti
Ushbu datchikning sezgirligi: 
х
F
U
д
К



(2.28)
Ko‘rib chiqilgan printsipda pezoelektr manometrlar ishlaydi (2.32-
rasm). 
2.29-rasm. Pezoelektr manometrning sxemasi: 
1-bosim memranasi, 2, 5-metall qistirmalar, 3-potentsial qistirma, 

47 
 4-izolyatsion o‘tkazgich, 6-sharik. 
P’ezokvarts manometrning tuzilish sxemasi 2.30-rasmda keltirilgan. 
O‘lchanayotgan bosim membrana 1
 
orqali kvarts plastinkalar 
7 
ga ta’sir qiladi. Bu 
plastinkalarning metall qistirma 
2
ga tegib turgan ichki tomonida bir xil ishorali 
zaryadlar paydo bo‘ladi. Plastinkalarning ichki tomonidagi potentsial qistirma 
3
bilan ulangan va izolyatsiyalangan o‘tkazgich 
4
orqali olinadi, plastinkalarning 
ustki tomonidagi potentsial esa korpus, metall qistirmalar 
2
va 
5,
membrana 
1
va 
sharik 
6
orqali olinadi. O‘lchanayotgan bosimga proportsional bo‘lgan potentsiallar 
farqi plastinalardan olinib, kuchaytiruvchi lampa setkasiga uzatiladi. 

Download 8,51 Mb.