41
dt
dФ
W
E
2
(2.25)
Induktsion datchiklar 3 xil ko‘rinishga ega: 1. Cho‘lg‘amli; 2. Ferromagnit
detali harakatlanuvchi; 3. Taxogeneratorli.
Induktsion datchiklar qishloq va suv xo‘jaligi sohasida keng qo‘llaniladi.
Don o‘rish kombayni bunkeri og‘irligini induktsion
datchiklar orqali uzluksiz
nazorat qilish sxemasi 2.23-rasmda keltirilgan.
Uning ishlash printsipi quyidagicha: Bunkerni (1) donni to‘lishi va uning
og‘irligini o‘zgarishi natijasida prujina (2) siqiladi. Magnitlanmagan po‘lat o‘zak
(3) ketma-ket ulangan cho‘lg‘amlardan (W
1
va W
2
) iborat g‘altak (4)
ichida
harakatlana boshlaydi. Bu ikkita cho‘lg‘amlar ko‘prik sxemaning (5) ikki qo‘shni
yelkasini tashkil etadi. Sxemadagi ko‘prikning bitta diagonaliga o‘lchov asbobi (6)
ulangan, ikkinchisiga esa maxsus ta’minlash blokidan o‘zgaruvchan kuchlanish
uzatiladi.
2.22-rasm. Don o‘rish kombayni bunkeri og‘irligini induktsion datchiklar
orqali uzluksiz nazorat qilish sxemasi:
1-bunker, 2-prujina, 3-magnitlanmagan po‘lat o‘zak, 4-g‘altak, 5-ko‘prik sxema,
6-o‘lchov asbobi.
2.7.2. Fotoelektr datchiklar
Fotoelektr
datchiklar
guruhiga
kiruvchi
fotodiodlar
va
ventilli
fotoelementlarning ishlash printsipi ichki fotoeffekt hodisasiga asoslangan bo‘ladi.
42
Ichki fotoelektr effekt yorug‘lik oqimi ta’sirida erkin elektronlar o‘zining
energetik holatini o‘zgartirib, moddaning o‘zida
qolishi hodisasi bilan
xarakterlanadi. Bunda modda ichida ko‘cha oladigan erkin zaryadlar hosil bo‘ladi.
Erkin zaryadlar modda ichida ko‘chganda fotoelektr yurituvchi kuchlarni hosil
qiladi (ichki fotoeffektli fotoelementlar shu printsipda qurilgan)
yoki elektr
o‘tkazuvchanlikni o‘zgartiradi (fotoqarshiliklar shu printsipda qurilgan).
Ichki fotoeffektli fotoelementlar ko‘pincha ventilli fotoelementlar deb
ataladi. Selenli fotoelementlar eng ko‘p tarqalgan fotoelementlar hisoblanadi.
Selenli fotoelementning tuzilishi va sxemasi 2.23,
a-rasmda, uning tavsifnomasi
esa 2.23, b-rasmda ko‘rsatilgan.
F
1
2
3
4
a) b)
