8.4. Proportsional-integral (izodrom) rostlagichlar PR3.21 rostlagichning vazifasi PR 2.5 rostlagichning vazifasiga o‘xshash. U
taqqoslash elementlari I, III, VI, droselli summator II, quvvat kuchaytirgich IV,
uzuvchi relelar V, VII va sig‘im VIII dan iborat (8.2- rasm). Bu rostlash bloki
ikkita: proportsional va integral qismlardan tuzilgan. Ularning kirishiga
datchikdan rostlanayotgan kattalikning pnevmatik signali R
n
va ikkilamchi
asbobga o‘rnatilgan topshiriq bergichdan rostlanuvchi kattalikning berilgan
qiymati kelib, 0,2 ... 1 kg/sm
2
oraliqda bo‘ladi. Blokning proportsional qismi
g‘alayonlanishdan so‘ng harakatga kelib, uning o‘zi esa summator I, III va
96
drosselli summator II dan tuzilgan. PR3.21 rostlovchi blokining integral qismi
summator VI va kuchaytirish koeffitsienti K=1 bo‘lgan birinchi darajali aperoidik
zvenodan tuzilgan bo‘lib, pnevmatik integrallovchi zvenodan iborat. Proportsional
va integral qismlarning chiqish signallari yacheyka II da qo‘shiladi. Buning uchun
integrallovchi zvenoning chiqishi yacheyka II ning I va III summatorlari
kirishiga berilishi lozim.
Sozlash parametrlarining (kuchaytirish koeffitsienti - K
r
, izodrom vaqti - T
i
)
o‘zaro bog‘liq emasligi blokning muxim afzalligidir. Kuchaytirish koeffitsienti
(K
r
) drosselli summatordagi o‘zgaruvchi drosselning o‘tkazuvchanligini o‘zgartirib
o‘rnatiladi, drossellash diapozoni DD=3000... 5 chegarada o‘zgaradi, bu esa
kuchaytirish koeffitsientining qiymati 0,03 ... 20 bo‘lishiga mos keladi. Izodrom
vaqti T
i
aperiodik zveno tarkibiga kirgan o‘zgaruvchi drosselning
o‘tkazuvchanligini o‘zgartirib o‘rnatiladi va u 3 sekunddan 100 minutgacha
bo‘lishi mumkin. PR3.21 rostlagich ham PR2.5 rostlagichi ishlaydigan ikkilamchi
asboblar bilan birgalikda ishlaydi.
Maxalliy
topshiriq
bergich
PR3.22
rostlagichi
PR3.21
dan
asbob
kirishiningtopshiriq liniyasida qo‘l bilan topshiriq bergich borligi bilan farqlanadi.
PR3.26 va PR3.29 rostlagichlari kerak bo‘lgan drossellash diapozonini
o‘rnatish imkonini beruvchi qayta qo‘shgich bilan ta’minlangan. Qayta
qo‘shgichning uchta qayd qilingan holati bor:
I. DD=2 ... 50% . II. DD=50 ...200% . III. DD=200 ... 800% .
T
i
=0,025 minutdan
gacha o‘zgaradi. PR3.29 rostlagichi PR3.26 dan maxalliy
topshiriq bergichi borligi bilan farq qiladi.
To‘g‘ri chiziqli statik tavsifnomali PR3.21 va PR3.32 rostlagichlarida
drossellash diapozonini 2 ... 3000% gacha sozlash mumkin.
PR3.23 va PR3.33 nisbat rostlagichlari ikkita parametr nisbatini ushlab turish
maqsadida ijro etuvchi mexanizmga boruvchi uzluksiz rostlash ta’sirini olish
uchun xizmat qiladi. Rostlagichlarda nisbat zvenosi bo‘lib, unga doimiy drossel,
rostlovchi drossel va topshiriq bergichlar kiradi. Nisbatni sozlash chegarasi 1:1
dan 5:1 gacha yoki 1:1 dan 10:1 gacha.PR3.24 va PR3.34 nisbat rostlagichlari
97
ikkita parametr nisbatini uchinchi parametr bo‘yicha to‘g‘rilash bilan ushlab turish
maqsadida ijro etuvchi mexanizmga boruvchi uzluksiz rostlash ta’sirini olish
uchun xizmat qiladi.
