62
63
Dioproyektorlarning alohida sxemalari bu
kodoskop
lardir (gra-
foproyektorlar). Kodoproyektorning yorug‘lik proyeksion sistema-
si vertikal –
tikka tushgan, proyeksiyaning obyekti esa gorizontal
– yonlamasigadir.
16- rasm.
Kodoproyeksiyaning sxemasi:
1 – reflektor; 2 – yorug‘lik manbayi;
3 – teplofiltr; 4 – Frenel linzasi; 5 – oynali
obyektiv; 6 – ekran.
Grafoproyektor
– grafik su -
17- rasm.
Grafoproyektor.
rat
va matnlarning retropro-
yeksiyalarining ekrandagi ko‘ri-
nishlarini ta’minlab beruvchi
statsionar yoki ko‘chirib yuruv-
chi moslamadir.
Grafoproyektorlarning af -
zallik tomonlari:
ekrandagi su-
ratlarning yirik mashtabli ko‘ri-
nishi; xonani qorong‘ilashtir-
masdan turli xil namoyishlarni
o‘tkazish; o‘ta katta bo‘l-magan
auditoriyalarda keng qo‘llani-li-
shi; proyektorlarning ikki xil re-
jimda ishlay olishi, ya’ni to‘la yorug‘likda va ekonomik yorug‘likda
(10–15 % quvvati bilan).
Zamonaviy overxed proyektor o‘ta mustahkam korpus,
frenel
linzalari, uch linzali yuqori sifatli obyektiv, lampalar avtomatik
ko‘chirilishining ekonom rejimi, ular xizmat muddatining to‘rt
barobar uzaytirilishi, lampalarning bir
zumda almashtirilishi uchun
62
63
moslama, o‘rnatilgan zaxira lampasi, ovozsiz ventilator kabi usku-
nalarga ega.
Shunga alohida e’tibor berish kerakki,
fotoplyonkadan qilingan
o‘quv materiallaridan bugungi kunda foydalanish kamayib bormoq-
da. Uning o‘rniga ma’lumotlarning raqamli formalaridan keng foy-
dalanilmoqda. Bunday suratlar kompyuter texnikalari,
monitorlar
va videoproyektorlar yordamida namoyish etiladi.
epiproyeksiya
– bu ekranga tiniq bo‘lmagan o‘zakdan yasal-
gan turli sur’atlar, chizmalar, fotografiyalar va mayda predmetlarni
proyeksiya qilishdir. Epiproyektorlar ko‘rilayotgan obyektning
aks lantiruvchi nurlarini sferik oynalar orqali ekranga yetkazib
beradi. Apparatdan kelayotgan yorug‘likning binoga taralib ke-
tishining oldini olish maqsadida uskuna maxsus g‘ilofga solinadi.
Bunday proyektorlar tez ishlash quvvatiga ega bo‘lsa-da, ammo
ekrandagi obyekt ko‘rinishini tiniq namoyish qilib berishda dio-
proyektorlardan orqada qoladi. Ekrandagi suratlarni sifatli namoy-
ish qilib be rish uchun epiproyektorlar quvvatli yorug‘lik
manbayi
bilan ta’minlanishi kerak.
18- rasm.
