LABORATORIYA MASHG‘ULOT № 26
Mavzu: 3DS-MAX dasturi boshqaruv elementlari bilan ishlash.
Ishning maqsadi: Talabalarga 3DS-MAX dasturi boshqaruv elementlari bilan
ishlashni o‘rgatish.
244
Nazariy qism
3D Studio MAX dasturi haqida tushuncha
3D Studio MAX uch o‘lchovli modellashtirish va ko‘rgazmali namoyish
qilishning (vizualizasiya) yangicha bosqichi hisoblanadi. Bu dastur yordamida
yuqori sifatli animasiya va uch o‘lchovli modellarni professional darajada yaratish
mumkin. Bunda siz ikki o‘lchovli va uch o‘lchovli ob’yektlarni qo‘llashingiz
mumkin. Bu dastur yordamida yuqori sifatli multiplikasion filmlar, ma’lum
fanlar bo‘yicha ko‘rgazmali dasturlar tuzish mumkin.
3D Studio MAX da ob’yektlarni qurish maydoni (viewport)da yaratasiz.
Buning uchun siz kerakli asbobni tanlab, kursorni qurish maydoniga keltirganingizda
kursor shakli o‘zgaradi.
Sichqoncha yordamida ob’yektning o‘lchovlarini berasiz.
Yaratilgan ob’yektlarda kino effektlar yaratish uchun maxsus kamera
va yoritgich asboblarini qo‘llashingiz mumkin. Ob’yekt sirti uchun turli
material tanlashingiz mumkin, ya’ni unga masalan shaffof yoki g‘adir-budir sirt
berishingiz mumkin bo‘ladi. Qurish maydonida yaratilgan ob’yektlarni
harakatlantirib, kichik animasiya hosil qilish mumkin. Buning uchun
{Animasiya} tugmasini bosib, kadrlarni o‘zgartirgan holda ob’yektni
harakatlantirish bilan oxirgi kadrga kelinadi. So‘ngra animasiya panelidan
{Play} tugmasi bosiladi. Natijada kadrlar almashinib, animasiya hosil
bo‘ladi. Bu yaratilgan animasiyani fayl ko‘rinishida komp’yuter xotirasida
saqlash va istalgan video tasvirlarni o‘qiy oladigan dastur yordamida
o‘qishimiz mumkin. Fayl *.avi kengaytmali formatda saqlanadi. Foydalanuvchi
interfeysi haqida ma’lumot
Birinchi navbatda siz 3 Ds Max dasturini ishga tushirganda uning
asosiy ekraniga ko‘zingiz tushishi mumkin. Agar siz yangi foydalanuvchi
interfeysini bilmaydigan bo‘lsangiz, unda dastlab qurilmalarini ko‘rib
chiqishingiz hamda ular bilan atroflicha tanishishingiz lozim.
Siz interfeysning dastur elementlardan tashkil topganligini, ya’ni, bir xil
turdagi buyruqlarni guruhlanganligini ko‘ring va ishonch hosil qiling. Masalan,
o‘z vaqtida ob’yektlar holatini sozlash va boshqarishni amalga oshirish
tugmachasi jamlanmasi yordamida animasiyani amalga oshirish jarayonini
boshqarish vositasi. Dastur ekranini shartli tarzdi beshta asosiy
elementlarga ajratish mumkin:
245
Main menu (Bosh menyu). Dastur ekranining yuqori qismda joylashgan va
bu menyu 3 Ds Max dasturiga asosiy buyruqlar bilan murojaat qilishni
ta’minlaydi. Barcha buyruqlar menyusi toifalar bo‘yicha birlashtirilgan. Dastur
ishga tushirilganidan so‘ng 3Ds Max grafik redaktorning ishchi oynasi ochiladi.
Bosh menu quyidagi meny bandlaridan iboratdir File (Файл), Edit (Правка)-
tahrirlash, Tools (Сервиc), Group,Views, Great (Создать)-yaratish,
Modifiers, Animation, GrafEditor, Rendering (Визуализация)-vizuallash,
Customize, MAXScript, Help(Помощь)-yordam.
ammo “suzuvchi” panel ko‘rinishida aks ettirilishi yoki ekranning boshqa
joyida joylashishi ham mumkin. Toifalar bo‘yicha ajratilgan, to‘plam bilan
birga qurilmalar tarkibida joylashgan yoki yakka bo‘lishi mumkin. Dastur
amallari va qo‘llanuvchi buyruqlar tezkor murojaatlar tugmachasidan tashkil
topadi.
Viewports (proyeksiya ekrani) ekranning markazida joylashgan
va uning katta qismini egallaydi. To‘rtta ajratilgan ko‘rinishda devor proyeksiyasi
- yuqori Tor (yuqori), yonbosh Left (chap), to‘g‘risidan yo‘naltirilgan Front (
ro‘parasidan) va kelajakda rivojlanishni ko‘zda tutadigan Perspective (istiqbolli).
Command Panel (buyruqlar paneli). Odatda ekran proyeksiyasining
o‘ng tomonida joylashgan. Bu panel oltita to‘plamdan tashkil topgan va
devor
ob’yektlarini modefikasiyalash va tashkil etish bo‘yicha amallarning
bajarilishini ta’minlaydi. Har bir to‘plam ob’yektlarni sozlovchi sivatkadan
tashkil topgan.
Lover Interface Bar (Interfeysning quyi qatori) Dastur oynasining quyi
qismida
joylashgan. Turli maydon va tugmachalardan tashkil topgan, uning tarkibiga
maydonning aks etish holati va ma’lumotnoma (spravochnik) kiradi, shu bilan
birga animasiyalarni qayta tiklash va boshqaruv oynasi proyeksiyasi uchun
tugmalar to‘plami ham mavjud.
246
3Ds Max dasturi oynasi
Dastlab, ishni 3Ds Max dasturini atroflicha o‘rganib chiqishdan boshlasak,
avval dastur yordamida ob’yekt ko‘rinishda asosiy maqbul ishlarni amalga
oshirish: sodda primitivlarini tuzish, ob’yektlarni belgilash, ularning bir-biriga
o‘zaro tekislash, proyeksiya oynasidagi aks etish holati va joylashishi,
ularni o‘zgarti-rish, ma’lum masshtabga keltirish, o‘zgartirish va
aylantirish mumkin.
Bu oddiy amallar 3Ds Max dasturining keyingi asosiy faoliyatiga xizmat
qiladi. Haqiqiy hayotda juda ko‘p ob’yektlar o‘zida oddiy uch o‘lchovli
qo‘llanmalar amallarini o‘zida aks ettirgan. Masalan, stol parallelpipeddan tashkil
topgan, stol lampasi esa – silindr va yarim shakldan, avtomobil balloni esa
– boshqa yuqoridagilarga o‘xshamagan shakllardan tashkil topgan. Katta va
kichik darajadagi barcha ko‘rgazmalarda amalda uch o‘lchovli virtual
joylashuv shartlari qo‘llanilib kelinmoqda. 3 Ds Max dasturi standart
ob’yektlari o‘zida “qurilish materiallar”ini tashkil etgani uchun ular yordamida
turli ko‘rinishlar tashkil etishga ko‘maklashadi.
Topshiriqlar
1-
topshiriq.
3DS MAX dasturi interfeysi uchun zarur bo‘lgan asosiy elementlarni aytib
bering.
Dasturning ishchi sohasi qanday tashkil etilgan?
Programma interfeysi o‘rnatish oynasini qanday chaqirish mumkin?
3DS MAX da interfeysning qanday komponentalarini o‘rnatish mumkin?
247
Ixtiyoriy buyruqlarni klavishlar brikmasi yordamida qanday tayinlash
mumkinligini tushuntiring.
Foydalanuvchining uskunalar paneli qanday yaratiladi?
Foydalanuvchining menyusi qanday yaratiladi?
Ishning bajarilish tartibi.
2-topshiriq. 3DS MAX interfeysi bilan tanishish.
3DS MAX dasturini ishga tushiring. Barcha yuqorida keltirilgan asosiy
interfeysi elementlarini diqqat bilan ko‘rib chiqing. E’tiboringizni
qaratgan bo‘lsangiz monitorning ruxsat doirasi 1280x1024 dan kichik
bo‘lganda bosh uskunalar paneli ko‘rinmasdan qolmoqda. Uni ko‘rish
uchun quyidagilarni bajaring:
Sichqoncha tugmachasini panel sohasiga keltiring–sichqoncha ko‘rsatgichi
ko‘l ko‘rinishiga o‘tishi kerak – va chap tugmachasini bosing,keyin, uni
qo‘yib yubormasdan ko‘rsatgichni chapga siljiting – panel tashqariga ko‘chadi va
ko‘rina boshlaydi; 3- topshiriq.
3D Studio MAX dasturi haqida tushunchalar bering.
4-topshiriq
Foydalanuvchi interfeysi haqida ma’lumot bering.
5-topshiriq
| 