larning issiqqa kislo ta va ishqo rlarga bardoshliligi, m ustahkam lik,
deform ativlik va boshqa xossalarini belgilaydi. Polim er bogMovchilar
ishlab chiqarishda neft, to sh k o ‘mir, tabiiy gazlar, o ‘sim lik dunyosi va
boshqa organik pioddaiar ishlatiladi. Polimerlarni organik sintez qilish
jarayonida havocUm olinadigan azot, kislorod va boshqa gazlar ishlatiladi.
K ukun toMdrt'gichlar —
noorganik va organik xom ashyo asosida
olinadi. Ular tuzilishi jih atid a n kukun va dispers tolasim on boMadi.
Kukunlar sifatida kvars qumi, alyuminiy, giltuproq, ohaktosh, dolom it va
boshqa minerallardan maydalab olingan materiallar ishlatiladi. Tolasimon
toMdirgich sifatida shisha, asbest, bazalt, nitron, tekstil chiqindilari
ishlatiladi. Qatlamli plastm assa olishda q o g ‘oz, mato, y o g ‘och shponi
va boshqa yupqa qatlam li m ateriallar ishlatiladi. Kukun toM dirgichlar
plastm assa xossalarini yaxshilaydi va polim er bogMovchini tejaydi.
M asalan, mineral kukunlar plastm assalarning issiqqa bardoshliligini,
kimyoviy muhitlarga chidamliligini, tolasimon hamda matoli toMdirgichlar
cho‘zilishdagi va egilishdagi mustahkamligini oshiradi.
Kukun toM dirgichlar yuzasig a m aydalanish jara y o n id a turli tuz
birikm alari, gidrofob yoki difil m oddaiar bilan m exanik-kim yoviy
aktivatsiya usulida ishlov berib, plastmassaning xossalari yaxshilanadi.
