Biokimyo va molekulyar




Download 1,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/123
Sana27.05.2024
Hajmi1,86 Mb.
#255326
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   123
Bog'liq
Biokimyo va molekulyar

 
 
 
 
 
 
7-rasm. Oqsil molekulalarining strukturalari. 
2.6.
§. 
Oqsillarning birlamchi strukturasi 
Oqsillar 
molekulasini 
tashkil 
qiladigan 
polipeptid 
zanjirlarida 
aminokislotalarning ketma-ket joylashish tartibi va ularni tutgan 
o‘
rni 
oqsillarning birlamchi strukturasi deb ataladi. Bu tartib irsiy belgilangan va 
o‘
zgarmasdan nasldan-naslga 
o‘
tadi. Birlamchi struktura oqsil molekulasining 
asosi (ustuni) deyiladi. Hozirgacha 1000 dan ortiq oqsilning birlamchi 
strukturasi aniqlangan. Shunday qilib oqsillarning biologik xususiyatlari, eng 
avvalo ularning birlamchi strukturasiga bog`liq. 
Birlamchi strukturasi aniqlangan dastlabki oqsil insulindir. Insulin 2 ta 
polipeptid zanjiridan tuzilgan. Birinchi ya`ni A zanjir 21 aminokislota 
qoldig`idan, B zanjir esa 30 aminokislota qoldig`idan tuzilgan. Insulin 
molekulasida 3 ta disulfid k
o‘
priq b
o‘
lib, ikkitasi A va B zanjirlar orasida, 
bittasi A zanjirning ichida joylashgan. 

27 
Bir qator anomal oqsillarning birlamchi strukturasini 
o‘
rganish ba`zi 
og`ir irsiy kasalliklar tabiatini aniqlashga imkon beradi. Masalan: normal 
gemoglobin oqsilining 

-zanjirida 6-
o‘
rinda glutamin joylashgan, uning 
o‘
rinining valin bilan 
o‘
zgarishi og`ir irsiy kasallik 
o‘
roqsimon kamqonlikni 
keltirib chiqaradi. 
 
 
 
 
 
8-rasm. Oqsillarning birlamchi strukturasining k
o‘
rinishi. 
2.7.
§.

Download 1,86 Mb.
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   123




Download 1,86 Mb.
Pdf ko'rish