Ajdar Ibrohim gap orasida marhumaning bir iti
bo‘lganini, janozadan so‘ng u mutlaqo ko‘rinmay qol-
ganini aytdi. Ilgarilari bunday odati yo‘q ekan. Hatto
o‘rmonning ichiga
kirib ketsa ham, bir soatga qolmay
uyga qaytarkan.
— It egasi o‘lganini sezgan bo‘lsa kerak, demoq-
chimisan? — deb so‘radi hamrohim.
— Qaydam, — deb javob berdi Ajdar Ibrohim. —
Aniq bir narsa deyolmayman-u, lekin Ashxabodda
bo‘lgan bir voqeani eshitganimdan keyin jonivorlarda
favqulodda sezish qobiliyati bo‘lishiga ishondim.
— Ashxabodda nima bo‘lgan ekan?— deb so‘radim
undan.
Bo‘lgan voqeani gapirib berdi.
— O lzim asli ashxabodlikman. Qaysi bir yili otpus-
ka
paytida borsam, ikki qo‘shnim bir-biri bilan sud-
lashib yurgan ekan. Ikkovi yoqalashib qolib, biri
ikkinchisini belkurak bilan urmoqchi bo‘libdi. Zo‘rg‘a
ajratib qo‘yishibdi. Janjal nimadan chiqqanini hech
kim bilmaydi. Men o‘sha yerda ekanimda ulami sud
majlisiga chaqirib qolishdi. Azbaroyi qiziqqanimdan
men ham sudga bordim.
— Siz nima uchun qo‘shningizga belkurak ko‘tar-
dingiz? — deb so‘radi sudya ayblanuvchidan.
— Itimni urib mayib qilgani uchun, —
deb javob
berdi ayblanuvchi.
Sudyaning jahli chiqdi.
— Hech zamonda odam bolasi bir itni deb
qo‘shnisiga qo‘l ko‘taradimi, bu qanaqa gap axir?
— Mening itim bo‘lakcha, boshqa itlarga
o‘xshamaydi, — deb qoldi da’vogar.
— Iya, nimasi bo‘lakcha ekan?
Shundan keyin itning egasi bir boshdan gapirib
berdi.
— Ikkinchi farzandimiz ikki oylik chaqaloq edi
o‘shanda. Chaqaloq beshikda uxlab yotgan paytlarda
itimiz hecham uning yonidan jilmasdi. Bir kuni erta-
165
lab o‘mimda gazeta o‘qib yotsam, xotinim yig‘i-sig‘i
ko‘tarib qoldi. Bola beshigi bilan yo‘qolibdi.
Darhol
izlashga tushdik, uy ichidan topilmadi. Yugurib hovli-
ga chiqsak, beshik o‘sha yerda ekan, yonida esa it.
Chaqalog‘imiz pishillab uxlab yotibdi.
Beshikni uyga olib kirdik. Lekin o‘sha kuni kechasi
it yana uni tashqariga olib chiqib ketibdi. Itni do‘p-
poslab, eshikni yopib qo'ydik. Havo dim bo‘lgani
uchun derazalar ochiq edi. Yarim kechada er-xotin
shovqindan uyg‘onib ketdik. Bundoq qarasak, it de-
razadan uyga kirib, beshikni tashqariga sudrab
chiqmoqchi bo‘lib turgan ekan.
Uni yana quvib chi-
qardik.
Tongga yaqin dahshatli falokat yuz berdi. Yer chir
aylanib ketganday bo‘ldi. Ustimga bir nimalar bosib
tushdi. Hushdan ketibman. Shu ahvolda qancha yot-
ganimni bilmayman. Bir payt o'zimga kelib qarasam,
xarobalar tagida ko‘milib yotibman. Qattiq shikast-
lanibman. Shu orada tepamdan qitirlagan ovoz eshi-
tildi. Birov meni kavlab chiqarmoqchi bo‘layotganga
o‘xshardi. Keyin itimizni
ingillagan tovushidan tani-
dim. Sal o‘tmay kichkinagina teshik ochilib, ichkari-
ga havo kirdi, yorug‘lik tushdi. So‘ng itimning oyog‘i
ko‘rindi. Uning yordami bilan bir amallab tashqariga
chiqib oldim. It meni o‘z holimga qo'ymay hadeb
pochamdan tortqilayverdi. Bir joyga kelganimizda
nuqul gir aylanib ingillayverdi.
Darhol qazishga
tushdim, katta qizimni qutqarib oldim. Bu dahshatli
zilzila paytida hamma o‘zi bilan o‘zi ovora edi. Onam
bilan xotinimning tirik qolishiga ham shu it sababchi.
U joyni ko'rsatdi, men qazib oldim. Keyin hammamiz
chaqaloqni izlay boshladik. It ham g'oyib bo‘ldi
negadir. Qazib ko‘rmagan joyimiz qolmadi. Oxiri
hovliga chiqib qarasak, beshik bir chekkada turibdi.
Yonida esa itimiz. Beshikning ichida bola. Bildikki,
yer qimirlashidan sal odinroq it beshikni uydan olib
chiqib ketgan ekan. Zilzila
paytida bizni butun uy
166
ichimiz bilan o‘limdan qutqarib qolgan shu it bo‘ladi.
0 ‘sha voqeadan keyin it bizga qadrdondan ham qadr-
don bo‘lib qoldi. Qo'shnim bo‘lsa shunday itning
joniga qasd qilib o‘tiribdi. Chidab turolmadim, itimni
qutqarib qolish uchun belkurak bilan qo‘shnimga
tashlandim. Lekin ulgurolmadim, itimga jarohat
yetkazibdi u.
Kinorejissyor Ajdar Ibrohim hikoyasini tugatgach,
shunday dedi:
— Sudda shu gapni eshitganimdan
keyin jonivor-
larda favqulodda sezish qobiliyati borligiga ishondim.
Xotinim itimizni ko‘p erkalab, mehribonchilik ko‘rsa-
tardi. Men unchalik ro‘yxushlik bermasdim. It uning
o‘lganini sezgan bo‘lishi ehtimoldan xoli emas. Xullas,
o‘sha kundan keyin u uydan chiqib ketdi-yu, qaytib
kelmadi.
