Tajriba sinfi
|
Nazorat sinfi
|
Baho qiymati
Mos baholar soni
Baholarning o’rta
arifmetik qiymati
Samaradorlik koeffitsienti
X ning ishonchlilik
ehtimoli oralig’i
|
5 4 3 2
42 64 65 13
X*t = 3,74
1=X*t/X*n=1,11
3,76*t<3,79
|
5 4 3 2
23 54 79 23
X*n = 3,39
3,38*n<3,42
|
3.2.6-jadval.
3-sinf tajriba guruhida o’tkazilgan tajriba-sinov tasodifiy miqdor matematik kutilmasining nazariy qiymati uchun ishonchlilik oralig’ini aniqlash
N
|
|
184
|
|
|
xi
|
5
|
4
|
3
|
2
|
mj
|
42
|
64
|
65
|
13
|
xi.mj
|
210
|
256
|
195
|
26
|
xi.mj
|
|
687
|
|
|
x*=xi.mj/N
|
|
3,733695
|
|
|
xi-x*
|
1, 266314
|
0,266314
|
-0, 733695
|
-1, 733695
|
(xi-x*)^2
|
1,603551
|
0,070923
|
0,538308
|
3,005698
|
(xi-x*)^2
|
|
5,21848
|
|
|
D*=(xi-x*)^2/N-1
|
|
0,028516
|
|
|
*=D*
|
|
0,168866
|
|
|
*=(*/x*).100%
|
|
4,522758
|
|
|
=tg,m. */N-1
|
|
0,017707
|
|
|
X*-
|
|
3,759037
|
|
|
X*+
|
|
3,794451
|
|
|
3.2.7-jadval.
3-sinf nazorat guruhida o’tkazilgan tajriba-sinov tasodifiy miqdor matematik kutilmasining nazariy qiymati uchun ishonchlilik oralig’ini aniqlash
N
|
|
184
|
|
|
xi
|
5
|
4
|
3
|
2
|
mj
|
23
|
54
|
79
|
28
|
xi.mj
|
115
|
216
|
237
|
56
|
xi.mj
|
|
624
|
|
|
x*=xi.mj/N
|
|
3,391304
|
|
|
xi-x*
|
1, 608696
|
0,608696
|
-0, 391304
|
-1, 391304
|
(xi-x*)^2
|
2,587902
|
0,370510
|
0,153118
|
1,935726
|
(xi-x*)^2
|
|
5,047256
|
|
|
D*=(xi-x*)^2/N-1
|
|
0,027580
|
|
|
*=D*
|
|
0,166072
|
|
|
*=(*/x*).100%
|
|
4,896995
|
|
|
=tg,m. */N-1
|
|
0,017501
|
|
|
X*-
|
|
3,383442
|
|
|
X*+
|
|
3,418445
|
|
|
3.2.8-jadval.
4-sinf bo’yicha nazorat ishlari tahlilining natijasi
|
Tajriba sinfi
|
Nazorat sinfi
|
Baho qiymati
Mos baholar soni
Baholarning o’rta
arifmetik qiymati
Samaradorlik koeffitsienti
X ning ishonchlilik
ehtimoli oralig’i
|
5 4 3 2
64 73 38 9
X*t = 4,04
1=X*t/X*n=1,18
4,01*t<4,15
|
5 4 3 2
28 46 82 28
X*n = 3,40
3,34*n<3,57
|
3.2.9-jadval.
4-sinf tajriba guruhida o’tkazilgan tajriba-sinov tasodifiy miqdor matematik kutilmasining nazariy qiymati uchun ishonchlilik oralig’ini aniqlash
N
|
|
184
|
|
|
xi
|
5
|
4
|
3
|
2
|
mj
|
64
|
73
|
38
|
9
|
xi.mj
|
320
|
292
|
114
|
18
|
xi.mj
|
|
744
|
|
|
x*=xi.mj/N
|
|
4,04348
|
|
|
xi-x*
|
0,95652
|
-0,04348
|
-1,04348
|
-2,04348
|
(xi-x*)^2
|
0,91493
|
0,00189
|
1,08885
|
4,17581
|
(xi-x*)^2
|
|
6,18148
|
|
|
D*=(xi-x*)^2/N-1
|
|
0,03377
|
|
|
*=D*
|
|
0,18378
|
|
|
*=(*/x*).100%
|
|
4,20227
|
|
|
=tg,m. */N-1
|
|
0,070506
|
|
|
X*-
|
|
3,97136
|
|
|
X*+
|
|
4,11236
|
|
|
3.2.10-jadval.
4-sinf nazorat guruhida o’tkazilgan tajriba-sinov tasodifiy miqdor matematik kutilmasining nazariy qiymati uchun ishonchlilik oralig’ini aniqlash
N
|
|
184
|
|
|
xi
|
5
|
4
|
3
|
2
|
mj
|
28
|
46
|
82
|
28
|
xi.mj
|
140
|
184
|
246
|
56
|
xi.mj
|
|
626
|
|
|
x*=xi.mjqN
|
|
3,40217
|
|
|
xi-x*
|
1,59783
|
0,59783
|
-0,40217
|
-1,40217
|
(xi-x*)^2
|
2,55325
|
0,35740
|
0,16174
|
1,96608
|
(xi-x*)^2
|
|
5,03847
|
|
|
D*=(xi-x*)^2/N-1
|
|
0,02738
|
|
|
*=D*
|
|
0,16547
|
|
|
*=(*/x*).100%
|
|
4,52585
|
|
|
=tg,m. */N-1
|
|
0,06158
|
|
|
X*-
|
|
3,34993
|
|
|
X*+
|
|
3,47309
|
|
|
Nazorat va tajriba sinflari bilan olib borilgan tajriba-sinov ishlarining samaradorligi 3.2.11-jadvalda keltirildi.
3.2.11-jadval.
Nazorat va tajriba sinflari bilan olib borilgan tajriba-sinov ishlarining samaradorligi
Kuzatilgan sinf
|
Tajribada ishtirok etgan sinflar
|
N
|
Baho
|
Bahoning o’rtacha qiymati
|
Ishonchlilik ehtimoli oralig’i
|
Samarador-lik
|
«5»
|
«4»
|
«3»
|
«2»
|
3-sinf
|
Tajriba sinfi
|
184
|
42
|
64
|
65
|
13
|
3,74
|
0,0177
|
η=1,11
|
Nazorat sinfi
|
184
|
23
|
54
|
79
|
23
|
3,40
|
0,0175
|
|
4-sinf
|
Tajriba sinfi
|
184
|
64
|
73
|
38
|
9
|
4,04
|
0,0263
|
η=1,19
|
Nazorat sinfi
|
184
|
28
|
46
|
82
|
28
|
3,40
|
0,0247
|
|
Natijalarning o’rtacha qiymatlarini sinflar bo’yicha diagramma ko’rinishida tasvirlasak, 3.2.1-rasmdagi ko’rinishni oladi.
3-bob yuzasidan xulosalar
Ushbu yakunlovchi bobda kompterli ijodiy topshiriqlar ustida ishlash metodikasi o’quvchilarning mustaqil masala tuzib bajarishga o’rgatish bilan uning samaradorligi aloqadorlikda bayon qilindi hamda ilmiy tadqiqotning samaradorligi tahlil qilindi. Samaradorlik – bu qo’yilgan maqsad bilan erishilgan natija o’rtasidagi tafovutdir.
Eksperimental tadqiqot natijalari boshlang’ich sinf matematika darslarida kompyuterli ijodiy torshiriklardan foydalanish ta’lim mazmuni va o’quvchilarning tayyorgarlik darajasiga, matematikadan bilish ob’ektlarini mustaqil ajratish, kuzatish, munosabatlarni tahlil qilish hamda ularni rivojlantirish ustida matematik usullarni xilma-xil o’quv holatlarida qo’llash talablariga mos bo’lganda o’quvchilarda ijodiy faoliyatni rivojlantirishning samaradorligi oshadi degan ishchi f arazning to’g’riligini tasdiqladi.
XULOSA
Boshlang’ich sinf matematika ta’limi jarayonida kompyuterli ijodiy topshiriqlarni tadbiq etish muammosi yuzasidan tadqiqot ishlari olib borilib quyidagi xulosalarga kelinfi.
- tadqiqot mavzusi yuzasidan adabiyotlar o’rganilib, o’qituvchilar ish tajribasi kuzatilib, matematikadan kompyuterli ijdiy topshiriqlar tizimini yaratish metodik muammo ekanligi asoslandi;
- boshlang’ich sinf matematika ta’limida tadbiq etiladigan kompyuterli ijodiy topshiriqlar tasniflandi. Bunday topshiriqlar tasnifi sifatida quyidagilarni kiritish mumkin: O’quvchilar tomonidan mustaqil misol va masalalar tuzish, topshiriqlarni biror belgisiga ko’ra sinflarga ajratishga doir,taqqoslashga doir,ma’lumotlari yetishmaydigan va ortiqcha bo’lgan masala-topshiriqlar,masalalarni turli usullarda yechishga doir, ko’p yechimli masala-topshiriqlar, nostandart masalalar, geometik mazmunidagi masala-topshiriqlar,mantiqiy masalalar, muammoli masala-topshiriqlar, ifoda, tenglama va tengsizliklar tuzilishiga doir topshiriqlar;
- boshlang’ich sinf matematika ta’limida tadbiq etiladigan kompyuterli ijodiy topshiriqlar tizimini tuzish tamoyillari tavsiflandi: kompyuterli ijodiy o’quv topshiriqlarining o’quv materiali mazmuniga tengligi, kompyuterli ijodiy o’quv topshiriqlarining o’quvchilar yoshi, qiziqishi, real o’qish imkoniyatlariga mosligi tamoyili, kompyuterli ijodiy topshiriqlarning ta’lim jarayoni bosqichlariga teng kuchliligi tamoyili, topshiriqlarning bir-biriga bog’liqligi tamoyili, o’quv topshiriqlarining bir-birini to’ldirishi tamoyili, o’quv topshiriqlarining kompleksligi tamoyili;
- boshlang’ich sinflarda matematika ta’limida kompyuterli ijodiy topshiriqlar tizimini tatbiq etish metodikasi ishlab chiqildi.
- boshlang’ich sinflar uchun matematikadan kompyuterli ijodiy topshiriqlardan foydalanishning samaradorligi tajribada sinab ko’rildi. Tajriba sinfi o’quvchilarning matematika fanini o’zlashtirishi nazorat sinfiga nisbatan yuqori ekanligini biz o’tkasgan tajriba tasdiqladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Karimov I.A. Ona yurtimiz baxtu-iqboli va buyuk kelajagi yo’lida xizmat qilish – eng oliy saodatdir. T: O’zbekiston, 2015.
2. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining kompyuter va axborot texnologiyalarni rivojlantirish, “Internet”ning xalqaro axborot tizimlariga keng kirib borishini ta’minlash dasturini ishlab chiqishni tashkil etish chora tadbirlari to’g’risida”gi 2001-yil 23-maydagi 2001-2005 yillarda 230-sonli qarori.
3. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot–kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish chora-tadbirlari to’g’risida”gi 2002- yil 6-iyuldagi 200-sonli qarori.
4. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2002-yil 30-maydagi “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot texnologiyalarini joriy etish to‘g‘risida”gi PF-3080 sonli farmoni.
5. O‘zbekiston Respublikasining 2003-yil 11-dekabrda qabul qilingan “Axborotlashtirish to‘g‘risida”gi Qonuni.
6. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005-yil 8-iyuldagi “Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF 117-sonli qarori.
7.O‘zbekiston Respublikasiyning Osiyo taraqqiyot banki bilan hamkorlikda amalga oshirayotgan “Ta'lim sektorini rivojlantirish dasturi” hamda “Umumta'lim maktablariga axborot kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish” loyihalari.
8. Xalq ta'limi vazirligining 2006-yil 3-avgustdagi “2006-2007-o‘quv yillarini “Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari kadrlarni salohiyatini oshirish o‘quv yili” deb nomlash to‘g‘risida”gi 6/5-sonli buyruqlari.
9. Karimov. I.A Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. -T.: “Manaviyat”, 2008.- 61 – bet.
10. Karimov I. A Barkamol avlod o’zbekiston taraqqiyotining poydevori T.: “Sharq”, 1998. -9- bet.
11. O‘zbekiston Oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi. O‘zbekiston Respublikasi xalq ta'limi vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Davlat matbuot qo’mitasi tomonidan yaratilgan «Uzluksiz ta'lim tizimi uchun o’quv adabiyotlarining yangi avlodini yaratish” konsepsiyasi. - Toshkent, 2002.
12. Amonova D (Abdula Qodiriy nomidagi jizzax davlat universiteti) Zamonaviy axborot texnologiylari J.: 2010. -12-b.
13. O‘zbekiston Respublikasining qonuni: Kadrlar tayyorlashning milliy dasturi. - T., 1997 y., 29 avgust.
14. Azizxodjaeva N.N “O’quv jarayonining samaradorligini oshirishda pedagogik texnologiyalar ” T:. 2007. 14-23 bet.
15. Abduqodirov A.A. Masofali o‘qitish modellari va ularning sinflari. // J. Fizika, matematika va informatika. – Toshkent, 2004. – № 5. – B. 50-56.
16. Axmedov M, Abdurahmonova M, Jumayev M 1- sinf matematika T:. 2012.
17. Abdurahmonova N, O`rinboyeva L 2-sinf matematika T:. 2014.
18. Abdulahatova Sh Multimedia vositalari va o’quvchi nigohi.Boshlang`ich ta’lim jurnali //2013.2-son/ 31- bet.
19. Abdullaeva M (ma’sul muxarrir), Jalolov A, Nazarov Q, Nosirov R, Otamurodov S , Ochildiev A, Ro’ziev R (rahbar), Sharipov A, Shermuhamedov S , Haitov Sh, HoshimovaI . Falsafa: ensiklopedik lug’at. T.: “O’zbekiston milliy ensiklopediyasi” Davlat ilmiy nashriyoti, 2010-yil, 31-b.
20. Allaberganova M.R Informatika fanidan didaktik o’quv- majmuasini ishlab chiqish va amaliyotga tadbiq etish jihatlarini tadqiq etish. Mag.dis. Toshkent.2011ю 33-34- bet.
21. Allaberganova M.R Informatika fanidan didaktik o’quv- majmuasini ishlab chiqish va amaliyotga tadbiq etish jihatlarini tadqiq etish. Mag.dis. Toshkent.2011ю 33-34- bet.
22. Abduqodirov A.A. Masofali o‘qitish modellari va ularning sinflari. // J. Fizika, matematika va informatika. – Toshkent, 2004. – № 5. – B. 50-56.
23. Bigbayeva N.U, Sidelnikova R “Boshlang`ich sinflarda matematika o`qitish metodikasi”. T:”O`qituvchi” 1986. 269-b
24. Begimqulov U.Sh. Zamonaviy axborot texnologiyalari muhitida pedagogik ta'limni tashkil etish.// .Pedagogik ta'lim. jur, № 1, 2004 – 25-25 betlar.
25. Burxonov S, Xudoyorov O’, Norqulova Q 3-sinf matematika T:. 2013.
26. Bikbayeva N.U, Yangibayeva E,Girfanova K. M 4-matematika T:. 2013.
27. Bаntоvа M. A vа bоshqаlаr "Bоshlаng’ich sinflаrdа mаtеmаtikа o’qitish mеtоdikаsi" Tоshkеnt “O’qituvchi” 1983 y 13-12 bеtlаr.
28. Белкин Е.Л., Карпов В.В., Харнаш П . И. Технические средства обучения. – Ярославль, 1977.
29. Бент Б. Андерсен, Катя ван ден Бринк. Мультимедиа в образовании. Издателство: Дрофа, 2007 г.224 стр.
30. Dadamirzayev G’ Pedagogik texnologiyalar bo’yicha izohli tayanch so’z va iboralar. N:, 2008. 11-bet.
31. Djuraev. R.X, Tolipov O’. Q, Safarova R.G’, To’raqulov X.O , Inoyatova M.E, Divanova S.M. Pedagogik atamalar lug’ati. –T.: “Fan” nashriyoti, 2008-yil, 13bet.
32. Dominov D.Z Kompyuter tarmoqlaridan amaliy mashg’ulotlarini zamonaviy axborot- kommunikatsiya texnologiyalari asosida o’qitish. BMI.Toshkent. 2012. 10-bet.
33. Hasanboev J, To’raqulov X, Haydarov M , Hasanboeva M. Pedagogika fanidan izohli lug’at. –T.: “Fan va texnologiya” nashriyoti, 2008-yil. 30-41-bet.
34. Hasanova G. Q Boshlang`ich ta’lim pedagogikasi, integratsiyasi va innovatsiyasi B:.2013. 71-b
35. Ibragimov X.I., Yo‘ldoshev U.A.,Bobomirzaev X., Pedagogik-psixologiya (o‘quv qo‘llanma). –T.: “O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati” nashriyoti, 2009-y. 83-b.
36. Ibodullayeva Z.J “ Masofaviy o’qitish texnologiyalari” fanidan electron bilimlar omborini yaratish. Mag.dis. Toshkent.2012. 14-bet.
37. Jumayev E.E Boshlang`ich matematika nazariyasi va metodikasi T:. 2010. 178-b
38. Kоlyagin Yu M. «Mаtеmаtikа o`qitish mеtоdikаsi, M., 1980 y, 57-bеt
39. Курманила Ш Методика преподавания математики в начальных классах.Астана 2011. 92-с
40. “Kasb-hunar ta’limi” jurnali 2007-yil. №1 18-bet.
41. Клемешова Н.В. Мультимедиа как дидактическое средство высшей
школы//Автореф. дисс. канд. пед. наук – Калининград, 1999.
42. Lеvеnburg L.Sh vа bоshqаlаr" Bоshlаng’ich sinflаrdа mаtеmаtikа o’qitish mеtоdikаsi" Tоshkеnt “O’qituvchi” 1985 y. 15-21 bеtlаr.
43. Mоrо M. I, Pishkаlо A.M "Mеtоdikа оbuchеniya mаtеmаtikе v 1-3 klаssах" Mоskvа 1978 y.6-14 bеtlаr.
44. Методические рекомендации к учебнику для 4класса Смоленск 2014.12-c
45. Mahmudov A.Z “ Kasb- hunar kollejlarida “Kompyuter grafikasi” fanini multimedia texnalogiyalari asosida o’qitish metodikasini ishlab chiqish ”. Toshkent. 2012. 25-30 bet.
46. Multimedia tizimlarini o‘rganish va qo‘llash uchun uslubiy ko‘rsatma. Namangan 2006 y.
47. Norov.A Fizikaviy jarayonlarni kompyuterli modellashtirishda multimedia vositalari integratsiyasidan foydalanish.// Nanotexnalogiya va qayta tiklanadigan energiya manbalari: muammolar va yechimlar. Respublika ilmiy-amaliy anjuman materiallari to’plami.Qarshi.2012
48. Olimov.M.O Avtomatlashtirilgan axborot kutubxona tizimlaridan foydalanishni o’rgatuvchi multimedia dasturi. BMI. Toshkent. 2010. 21- bet
49. Прессман Л. П. Основы методики применения экранно-звуковых средств в школе.-M.: Просвещение, 1976.
50. Parpiyev A.P Zamonaviy pedagogi texnologiyalarning ilmiy- nazariy asoslari T:. 2008. 183-184 bet.
51. Qosimov F. Qosimova M. Murakkab masala topshiriqlar . Maqola. Boshlang`ich ta`lim jurnali. 2007.1-son. 26-27- bet.
52. Qomusiy lug`at M,: 1979. 201-b.
53. Ravshanov O Axborot texnologiyaari afzalliklari // Boshlang`ich ta’lim.─Toshkent, 2008. ─№ 6. ─ B 14-15 - bet.
54. Rayxonov Sh Bоshlаng’ich sinflаrdа mаtеmаtikа o’qitish usuliyoti B:. 2004. 164- 253 bet.
55. Rayxonov Sh, Qosimov F, Saidova M Boshlang`ich sinflarda harakatga doir masalalar. O’quv metodik qo’llanma. B:. 2015. 34-35 bet.
56. Saitov.Y, Matematika va matematiklar haqida T: “O`qituvchi”, 1992.28-33-bet.
57. Skatkin L.N "Mеtоdikа nаchаlnоgо оbuchеniya mаtеmаtikе" tаhriri оstidа. Mоskvа 1972 y . 11-27 bеtlаr.
58. Стародубцев В.А. Компютерные и мултимедийные технологии в естественнонаучном образовании: Монография. – Томск: Делтаплан, 2002. – 224 с
59. Sobirov Elmurod Uch o‘lchovli grafik vositalar asosida yaratiladigan elektron darsliklarga qo‘yiladigan pedagogik va psixologik talablar. Mag. Disser.Namangan. 2009.31-34 bet
60. Taylaqov N.I. Respublikamiz uzluksiz ta'lim tizimida masofadan o‘qitishni joriy qilishning istiqbollari//Mejdunarodnaya nauchno–prakticheskaya konf. «Primeneniye Internet v uchebnom protsesse». Tez. dokl. Moskva – Tashkent. –2002. S.–42–43.
61. Umarov L.M Axborot texnologiyalaridan foydalanib o’qitish o’qitish samaradorligini oshirish.disser. Q:. 2012.15-19- bet
62. Xalillayev A,Xudoynazarov E Boshlang’ich sinflarda masala yechishga o’rgatish metodikasi U:.2010 6-bet
63. Yoqubov L.M va boshqalar O’qitishning texnikaviy vositalari T.: O’qituvchi , 1985. 140 bet.
64. Yo’ldoshev. O’, Yusupov M. Distervegning didaktik qoidalari.Ilmiy risola T:. 2009. 14- bet.
65. Yo‘ldoshev J, Yo‘ldosheva F, Yo‘ldosheva, G. Interfaol ta'lim sifat kafolati. –T.: 2008-yil, 86-bet.
66. Захарова И.Г. Информационные технологии в образовании: Учеб. пособие для студ. высш. пед. учеб. заведений. – М.: Издательский центр «Академия», 2003. – 192 с.
67. O’zbekiston Milliy Esiklopediyasi T.: 2010. 349-b.
68. O’zbekiston Milliy lug’at M,:1998. 105-b.
69. Шахмаев Н. М. Технические средства обучения.-М.: Знание, 1975. 191c
70. Шмаргун Н. И. Экранно- звуковые пособия в обучении физике.-M.: Просвещение,1985
71. Чекина А.Л, Федотовой О.Н, Рагозиной Т.М Математика окружающий мир техналогия 3-класс Волгоград.2014. 70-c
Internet saytlari
www.de.uz – Masofaviy ta`limga bag`ishlangan veb sayti
www. buxdu.uz – Buxoro davlat universitetining maxsus veb sayti.
www.Multimedia.uz Multimedia umumta`lim dasturlarini rivojlantirish markazi
www.eduportal.uz
www.ziyonet.uz
htpp:// inf.yspu.yar.ru/. Мультимедийные технологии.
infoCOM.uz
|