617
O‘ZBEKISTONDA MAKTABGACHA TA’LIM TIZIMIDA RO‘Y
BERAYOTGAN ISLOHOTLAR VA INNOVATSIYALAR
S.H.Ro‘ziyeva,
BuxDUPI o‘qituvchisi
F.Olimova,
BuxDUPI talabasi
Maktabgacha ta’lim sohasida misli ko‘rilmagan o‘zgarishlarni bugun har bir
yurtdoshimiz, shu jumladan o‘zimiz
ham sezib, kuzatib turibmiz. Uzluksiz
ta’limning poydevori hisoblangan maktabgacha ta’lim tizimini tubdan isloh qilish
to‘g‘risida muxtaram prezidentimiz Shavkat Miromonovich Mirziyoyev tomonidan
qator qonunlar qabul qilinmoqda va amaliyotga tatbiq etilmoqda. Bulardan biri
‘‘O‘zbekiston Respublikasi maktabgacha ta’lim vazirligi faoliyatini tashkil etish
to‘g‘risida,,gi qaror bo‘lib bu qarorga muvofiq sohada yangi tizim yaratildi. Yangi
vazirlik oldiga maktabgacha ta’lim sohasida yagona davlat siyosatini ishlab chiqish
va amalga oshirish, maktabgacha ta’lim tashkilotlari davlat va nodavlat tarmog‘ini
kengaytirish va moddiy -texnik bazasini mustahkamlash, ularni malakali pedagog
kadrlar bilan ta’minlash,maktabgacha ta’lim tashkilotlariga
bolalar qamrovini
100%ga, ta’lim tarbiya jarayonlariga zamonaviy ta’lim dasturlari va
texnologiyalarini tatbiq etish orqali bolalarni intellektual, ma’naviy-estetik,
jismoniy rivojlantirish hamda ularni maktabga tayyorlash sifatini tubdan
yaxshilash vazifasi qo‘yildi,-deydi: maktabgacha ta’lim vaziri Agrebina Shin.
Hozirgi kunga kelib har bir viloyat, tuman, shahar va chekka qishloqlarda ham
maktabgacha ta’lim tashkilotlari qurib foydalanishga topshirilmoqda.
bundan
kutilgan maqsad bolalarda uzluksiz ta’limning poydevori bo‘lgan maktabgacha
ta’lim tashkilotga bolalarni qamrovini oshirish va ularda erkin fikrlash, mustaqil
qaror qabul qilish xislarini rivojlantirish va maktabga sifatli tayyorlash asosiy
618
maqsad qilib olingan,albatta bu natijaga erishish
uchun tarbiyachidan katta
mahorat bilim va o‘z kasbiga ma’suliyat talab qilinadi. Biz talabalar kelajakda
tarbiyachi bo‘lar ekanmiz, birinchi navbatda bolani sevishimiz,unga mehr
berishimiz, boladagi ijodkorlik qobilyatlarini rivojlantira olishimiz zarur. Oliy
o‘quv yurtlarining maktabgacha ta’lim yo‘nalishi talabalariga “Davlat talablari”,
”Ilk qadam” davlat o‘quv dasturi pedagogic jarayonga tadbiq etilmoqda. Men
taxsil olayotgan Toshkent davlat pedagogika universitetining maktabgacha ta’lim
fakultetida ham prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tomonidan chiqarilgan qator
qonunlar amaliyotga tatbiq etilmoqda. Jumladan,”Iik qadam,, davlat o‘quv dasturi
asosida bizning fakultetda maktabgacha ta’lim tashkiloti ko‘rgazmali xonasi,
tarbiyachining
ish
hujjatlari,
rivojlantiruvchi
markazlar,
amaliyot
xonalari,”Pedagogik-psixologik va analitik xizmat” ilmiy amaliy o‘quv markazi,
”Kamalak” MTTsi tashkil etilib, darslar olib borilmoqda, bundan ko‘zlangan
maqsad biz talabalarga nazariy va amaliy bilimlarni birgalikda o‘rgatilib, kelajakda
o‘z kasbimizning mohir pedagoglari bo‘lib chiqishimiz
asosiy maqsad etib
olingan.Biz talabalar o‘z ustimizda ishlash, bilim olish va o‘rgangan nazariy
bilimlarimizni amaliyotda ham bekami ko‘st tatbiq eta olishimiz talab etiladi. Bola
tarbiyasi avvalo uyda shakllanadi. 3yoshdan 7 yoshgacha bo‘lgan davrda esa
maktabgacha ta’lim tashkiloti tarbiyachilari tomonidan rivojlantirib boriladi.
Tarbiyachi qachonki bolaning ota-onasi bilan hamkorlikda ish ko‘rsagina
bolada
o‘sish kuzatiladi, afsuski atrofimizda shunday insonlar borki o‘zidan
ortib bola
tarbiyasiga e’tibor qarata olmaydi. Maktabgacha ta’lim tashkiloti ular uchun
faqatgina farzandlarini qornini tuyg‘azib, bolaga qarab turishi uchungina kerak.
bolaning ta’lim tarbiyasi bn esa qiziqishmaydi. bunday oilalarni biz ma’nan
nosog‘lom oila desak ham mubolag‘a bo‘lmaydi. Hozirgi kunda maktabgacha
ta’lim tashkilotlarida ‘‘Ilk qadam, davlat o‘quv dasturi asosida bola o‘zi xohlagan
beshta markazdan birida faoliyat olib bormoqda. Bunda bolani ijodiy
qobilyatlarini, nima sohaga qiziqishini kuzatib o‘rganiladi.bola bu markazlarni ozi
619
mustaqil tanlab faoliyat yuritar ekan unda avvalo mustaqil fikrlash,erkin qaror
qabul qilish kabi ijobiy hislatlar paydo bo‘lib boradi. Maktabgacha ta’lim
tashkilotiga bormagan bolalarda esa o‘quv jarayonlarini o‘zlashtirishda
qiyinchiliklar kuzatiladi u tengdoshlariga nisbatan ortda qolishi mumkin. bolada
yoshligidan boshlab bilim olishga bo‘lgan qiziqishi shakllansa bola kelajakda
albatta o‘z o‘rniga ega buyuk shaxs bo‘lib yetishadi. Tarbiyani tug‘ulgan kundan
boshlamoq ,vujudimizni quvvatlantirmoq, ahloqimizni kuchlantirmoq, zehnimizni
rivojlantirmoq lozim.-o‘zbek pedagogikasi asoschilaridan Abdulla Avloniy. Buyuk
mutaffakkirlarimizning tarbiyaga bergan ta’riflarini o‘qir rkanmiz bola tarbiyasida
ota-onaning roli nechog‘liq muhim ekanligiga yana bir bor guvoh bo‘lamiz.
Bobomiz Abu Ali Ibn Sinoning fikricha: bola yoshligidan
boshlab faqat yaxshi
odatlarga o‘rgatilishi kerak. bu esa unda mustahkam xarakter shakllanishiga zamin
yaratadi. Hayotimizda hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘lgan ta’lim tarbiya tizimi
haqida gapirganda. abdulla avloniy bobomizning dono fikrlarini takror va takror
aytishga to‘g‘ri keladi: ta’lim tarbiya-biz uchun hayot mamot masalasidir, qaysi
sohani olmaylik, biz zamonaviy yetuk kadrlarni tarbiyalamasdan
turib biron bir
o‘zgarishga, farovon hayotga erisha olmaymiz. Bunday kadrlarni,millatning
sog‘lom genofondini tayyorlash, avvalo maktabgacha ta’lim tizimidan boshlanadi-
deydi, prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev. Biz shunday davrning talabasi
bo‘lganimizdan faxrlanamiz va albatta a’lo o‘qish va xulqimiz bilan etuk
mutaxassis bo‘lib mamlakatimiz taraqqiyotiga o‘z xissamizni qo‘shamiz.
