Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati

620 
 
MAKTABGACHA TA’LIM TASHKILOTLARIDA STEAM YONDASHUV 
VA INTEGRATSIYALASHGAN TA’LIM 
G.T.Boymurodova 
BuxDUPI dotsenti, 
pedagogika fanlari doktori (DSc) 
Naimova Ferangiz 
BuxDUPI magistranti 
Begmurodova Marjona
BuxDUPI talabasi
O‘zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalarni 
rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablariga muvofiq ishlab chiqilgan me’yoriy-
huquqiy hujjat bo‘lib, unda maktabgacha ta’lim muassasasining maqsad va 
vazifalari, o‘quv-tarbiyaviy faoliyatning asosiy g‘oyalari ifodalangan, shuningdek, 
bolani ta’limning keyingi bosqichiga o‘tishidagi asosiy kompetensiyalari 
belgilangan. Maktabgacha yoshdagi bolalarga ta’lim berishda kompetensiyaviy 
yondashuv o‘sib borayotgan bola shaxsini hayotga tayyorlash, unda hayotiy 
muhim masalalarni hal qilish, insonlar bilan muloqot qilish, odob-axloq 
normalarini yaxlit rivojlantirishni ko‘zda tutadi. Kompetensiya bolaning bilim, 
ko‘nikma, malakalarini rivojlantirar ekan, ta’lim jarayoniga zamonaviy axborot 
texnologiyalardan foydalanish, boshlang‘ich kompetensiyalarni rivojlanish 
sohasiga STEAM ta’lim yondashuvlarini tatbiq etish dolzarblik kasb etadi. 
Ma’lumki, STEAM ta’lim yondashuvi — S – science, T – technology, E – 
engineering, A–art va M–math 
ya’ni 
tabiiy 
fanlar, texnologiya, muhandislik, san’at va matematikani, beshta sohani yagona 
ta’lim tizimiga integratsiyalashuviga asoslangan. STEAM ta’limi yo‘nalishi va 
amaliy yondashuvni qo‘llashga yo‘naltirilgan bo‘lib, maktabgacha yoshdagi (6-7 
yosh) bolaning umumiy muhim kompetensiyalarini shakllantirishda muhim 

621 
ahamiyatga ega. Jumladan, kommunikativ kompetensiya – muloqotchanlikni, o‘yin 
kompetensiyasi – o‘yin orqali bolaning bilim, ko‘nikmasini rivojlantirish, ijtimoiy 
kompetensiya – hayotiy ko‘nikmalarni shakllantirish, bilish kompetensiyasi – 
atrofdagi olamni ongli ravishda idrok qilish, o‘zlashtirilgan bilimlar asosida amaliy 
vazifalarni bajarish kabilar. 
Bolaning rivojlanish sohalari kompetensiyalari jismoniy rivojlanish va 
sog‘lom turmush tarzining shakllanishi; ijtimoiy-hissiy rivojlanish; nutq, muloqot, 
o‘qish va yozish malakalari; bilish jarayonining rivojlanishi; ijodiy rivojlanishni 
talqin qiladi. Bunda turli buyumlardan foydalanish, kesma harflardan so‘z hosil 
qilish, ertak qahramonlari sifatlariga e’tibor qaratish, harakatli o‘yinlar va qisqa 
she’rlarni yod olish, audio va video materiallardan foydalanish hamda fanlar 
integratsiyasiga e’tibor qaratish zarur. STEAM-ta’lim yondashuvida bolalar 
nazariy bilimlarni amalda qo‘llash orqali idrok etish, bunda atrofimizdagi olamga 
munosabat va tabiiy maxsulotlardan foydalanish, texnologiya asosida turli 
maxsulotlardan yasash, chizish ko‘nikmasini hosil qilish, tasviriy san’at orqali 
bo‘yash, ranglar tanlash, musiqa ostida mashg‘ulotni tashkil qilish hamda maqsadli 
tarzda matematik tasavvurlar shakllantirish asos qilib olinadi. Shuningdek, 
“STEAM forward” xalqaro konferensiyasida ko‘pgina olimlar bu yondashuvning 
afzallik tomonlarini qayd etganlar va quyidagi xulosalar bildirilgan: 
 

Download 9,63 Mb.