Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti pedagogik ta

673 
Tezlik, tez fikrlash, tez his qilish olgan bilimlarimizning amaliyotdagi 
ko‘rinishidir. O‘yinchining asosiy turish holati boshi tizzalari bir chiziqda xuddi 
stulda o‘tirganidek bo‘lishi lozim (1-rasm). 
Ko‘pgina vaziyatlarda oyoqlarning eng yaxshi joylashishi - oyoq barmoqlari 
tekis va oldinga qaragan emas, bir oz tashqariga qaragan holda va qiya holatda 
bo‘lgani ma’qul. Oyoqlar orasidagi masofa yelka 
kengligida bo‘lishi kerak, old oyoqning pastki qismi 
ikkinchi oyoq bilan bir xil gorizontal chiziq bo‘ylab 
joylashgan bo‘lishi lozim. O‘yinchilar bu holatda 
istalgan 
yo‘nalishda 
harakat 
qilishlarida
foydalanishlari mumkin (2-rasm). 
Parallel pozitsiya 
yon tomondan qarama-
qarshi 
tomonga 
harakatlanishda 
qo‘l 
keladi, 
shuningdek, eng yaxshisi to‘pni ushlab olish va 
to‘xtash uchun qo‘llaniladi. 
Driblingdan keyin to‘xtash va himoyachi harakat 
qilganda, umuman, yon tomonga harakatlanganda bu 
holatdan foydalansa bo‘ladi. O‘yin davomida o‘yinchilar ikkala pozitsiyadan ham 
foydalanishadi (3-rasm). 
O‘yinchilarning tezligini o‘yinda ta’minlash uchun bo‘g‘inlar doimo
(to‘piqlari, tizzalari, sonlari, yelkalari, tirsaklari va bilaklari) egilgan va tayyor 
holatda bo‘lishi lozim. Murabbiy Jon Vuden tezlikni oshirish uchun barcha 
bo‘g‘imlarning egilishini tavsiya qiladi. Hujumdagi o‘yinchilar o‘yin texnikasini
bo‘g‘inlarni bukish va to‘pni tanaga yaqin ushlab turish orqali rivojlantirishlari 
mumkin. 
Himoyachi o‘yinchilar ham bo‘g‘inlarni bukish, qo‘llarni qisqa tutish 
(tirsaklarni bukish) orqali o‘z o‘yinlarini (harakatlarini) kuchaytirishi mumkin. 
3-rasm. 
2-rasm. 
 

674 
Har bir oyoqning butun tovoni yerga tegish turishi lozim. Tezlik va 
muvozanat uchun zarur bo‘lgan gavda og‘irlik markazini saqlab qolish uchun 
oyoqlarning orqa qismidagi tizza bo‘g‘imidagi burchak 90 dan 120 darajagacha 
bo‘lishi kerak. O‘yinchilar yonma-yon, oldinga, orqaga va diagonal yo‘nalishlarda 
himoya startlari va siljishlarini bajarishni o‘rganishlari kerak. Boshning 
chayqalishi o‘yinchining turg‘un qadam yoki siljishdan foydalanish o‘rniga 
pozitsiyadan ko‘tarilayotganini va pozitsiyada turmasligini ko‘rsatadi. 
4-rasm. Boshlash va to‘xtash uchun himoya yo‘nalishi
 
Xulosa qilib aytganda, basketbolchilarni tayyorlashning eng samarali 
usullaridan biri qo‘l va oyoqlarning holati va ularning o‘yindagi pozitsiyasini 
to‘g‘ri tanlay olishga o‘rgatish, shuningdek, basketbolchining texnik va jismoniy 
tayyorgarlikni to‘g‘ri baholab, unga o‘zlashtirilgan texnikasining darajasiga mos 
yuklamalarni berish va to‘g‘ri yo‘naltira olish demakdir. 

Download 9,63 Mb.