• Kerakli asbob va materiallar
  • Цьу \ / М. M o‘minov, A. Mamadaliyev, A. To‘xtaboyev botanikadan amaliy mashg‘ulotlar




    Download 3,97 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet27/118
    Sana23.11.2023
    Hajmi3,97 Mb.
    #104324
    1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   118
    Bog'liq
    Botanikadan amaliy mashg\'ulotlar. Mo\'minov M


    , .

    n i
    l

    • 
    derma; 4 - endoderma;
    U lam ing hujayra qobig 
    1 po kaklangan yoki 5 _ perisikl; 6 _ flo_ 
    ko‘pincha y o g ‘ochlangan b o ‘ladi. Endoderm a 
    ema; 7 - ksilema. 
    qavatida o ‘zidan suv va havoni o ‘tkazadigan 
    yupqa p o ‘stli hujayralar ham uchraydi, bu hujayralar o ‘tkazuvchi 
    hujayralar deb ataladi. P o ‘stloq m ana shu hujayralar orqali m arka­
    ziy silindr bilan m unosabatda b o ‘ladi. Endoderm aning ichki to­
    monida bir qator yupqa p o ‘stli perisikl hujayralari joylashadi (bu 
    yon ildiz hosil qiluvchi qavat ham deb ataladi).
    Perisikldan yon ildiz o ‘sib, dastlabki p o ‘stloqdagi hujayralar 
    orqali o ‘tib, tashqariga chiqadi.
    M arkaziy silindrda halqasim on va spiral nayiar joylashgan. 
    Bu nayiar ildiz m arkaziga yetganda yiriklashadi. Y og‘och nayiar 
    oralig‘ini galm a-gal joylashgan dastlabki lub tolalari egallaydi. Il­
    diz m arkazini o ‘zak to ‘ldirib turadi. Binobarin, ildizda y o g ‘ochlik 
    va lub har xil radiusda joylashadi, bular asosiy parexim adan foy- 
    dalanib turadi (29- rasm). Ildiz kesm asining rasmi daftarga chizib 
    olinadi, undagi to ‘qim alar k o ‘rsatiladi.
    29- rasm. 
    Gulsapsar ildizining 
    birlamchi tuzilishi:
    1 - ildiz tukchali


    Kerakli asbob va materiallar:
    bir va ikki pallali o ‘sim liklar il­
    dizi gerbariysi, ildizm evalar, ildiz tuganaklari, gulsapsar ildizining 
    k o ‘ndalang kesim idan tayyorlangan m ikropreparat.
    Ishlash tartibi.
    Tirik yoki gerbariy qilingan o ‘sim liklam ing il­
    diz sistem alari o ‘rganiladi. Bunda k o ‘proq g ‘allasim on o ‘simliklar- 
    nihg (m akkajo‘xorida yaxshi k o ‘rinadi) b o ‘g ‘inlarida q o ‘shim cha 
    ildizning yarus b o iib joylashganligiga aham iyat berish lozim. 
    0 ‘q va popuk ildizlam ing rasm ini chizib, k o ‘shim cha yon ildizlar 
    belgilab q o ‘yiladi. B ug‘doy ildizining hududlari o ‘rganiladi. Av- 
    valo, bu g ‘doy o ‘sim tasining ildizi oddiy k o ‘rish bilan tekshiriladi. 
    So‘ngra ildizning ichki qismi 1 - 1,5 sm uzunlikda kesib olinadi 
    va u suv tom izilgan buyum oynasiga joylashtirilib, qoplagich oyna 
    bilan yopib q o ‘yiladi va m ikroskopning kichik obyektivida tek­
    shiriladi. Ildizning rasmi chiziladi va hududlar belgilab q o ‘yiladi.
    Shakli o ‘zgargan ildizlam i o ‘rganish uchun sabzi yoki boshqa 
    birorta ildizm eva olinadi va tekshirilib, rasmi chiziladi. Rasm da il- 
    dizm evaning boshchasi, b o ‘yni va ildiz qismi belgilab q o ‘yiladi. Il­
    dizning birlam chi tuzilishini o ‘rganish uchun gulsapsar ildizinining 
    k o ‘ndalang kesim idan tayyorlangan m ikropreparat m ikroskopda 
    tekshiriladi. Bunda hujayra q obig‘ining qalinligi, rangi, shakli va 
    hujayralam ing zich joylanishiga aham iyat beriladi. Avval m ikro­
    skopning kichik obyektivida, so ‘ngra katta obyektivida endoderm a 
    va m arkaziy silindr tekshiriladi. Perisikl o ‘tkazuvchi hujayralar 
    aniqlanadi va ksilem a nurlari hisoblanadi. Ildizning k o ‘ndalang 
    kesm asi tuzilishining rasmi chizilib, unda epiblem a, birlam chi 
    p o ‘stloq, m arkaziy silindr; ildiz tuklari, ekzoderm a, m ezoderm a, 
    endoderm a, o ‘tkazuvchi hujayralar, perisikl, flozm a va ksilem alar 
    belgilab q o ‘yiladi.

    Download 3,97 Mb.
    1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   118




    Download 3,97 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Цьу \ / М. M o‘minov, A. Mamadaliyev, A. To‘xtaboyev botanikadan amaliy mashg‘ulotlar

    Download 3,97 Mb.
    Pdf ko'rish