A gar loviya u rug‘ining tashqi p o ‘sti olib tashlansa,
u osongina
teng ikki pallaga ajraladi. Bu pallalam ing ichki tom oni tekis, tashqi
tom oni bo'rtgan boMadi. Tekis tom oni bilan bir-biriga yondoshgan
urug‘palla k o ‘rinadi.
U rug‘pallalar bir uchi bilan bir-biriga b o g ‘langan boMadi, ular
orasida o ‘sim ta boMadi. Bu o ‘simta m urtak ildizchasi deb ataladi.
Bundan
tashqari, urug‘pallalar orasida m urtak ildizchasi yaqini-
ga m urtak kurtakchasi joylashgan. Bu kurtakcha boMajak novda
boshlangMchi boMib, p o ‘st bilan o ‘ralgan.
A gar loviya urugM bir necha soat issiq suvga solib q o ‘yilsa,
u
suvni shimib, b o ‘ka boshlaydi. Bunda urug‘ning b o ‘kayotgan
to ‘qim alari tashqi p o ‘stiga kuch bilan itariladi, natijada p o ‘st yori-
lib, tushib ketadi. Shu vaqtdan boshlab urug‘ una boshlaydi. Bunda
eng avval m urtak ildizchasi o ‘sib, pastga egiladi va o ‘sim tasining
asosiy ildizini hosil qila boshlaydi. Undan yon ildizlar hosil boMadi.
Ayni vaqtda, m urtakning kurtakchasi ham u y g ‘ona boshlaydi.
Bunda urug‘pallalar ajralib, kurtakning b o ‘yi
uzayadi va undan
bargli poya chiqadi va ikkita boshlangMch barg hosil boMadi.
U rug‘pallalar avval tuproq ostida boMadi va poya o ‘sgan sari
urug‘palla yer betiga chiqib, birm uncha baland koMariladi,
keyin
u yashil rangga kirib, fotosintez jarayonida ishtirok etadi. 0 ‘simlik
ildizi, ildiz tukchalari ham da urug‘palla ostida ostki poya yoki gi-
pokotil va urug‘palla ustida ustki poya epikotil hosil boMadi.
B a’zi o ‘sim liklar (g ‘o ‘za, loviya)ning
yer betiga koMarilib
chiqqan urug‘pallasi yashil rangga kira boshlaydi va fotosintez ja
rayonida ishtirok etadi. Boshqa o ‘sim liklam ing urug'pallasi yer os
tida qoladi, rangsiz yoki och sariq rangli boMib turadi. Poya o ‘sgan
sari avval qattiq va egiluvchan boMgan urug‘palla sekin-asta yum-
shab qoladi, chunki undagi zaxira oziq m oddalar o ‘sim ta tanasining
hosil boMishiga sarflanadi. K eyinchalik ular qurib, to ‘kilib ketadi.
