|
Dene-tarbiya-5
|
| bet | 73/88 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 1,61 Mb. | | #229494 |
Bog'liq DeneTi’rnaqti’ ku’tiw. Ayi’ri’m sport woyi’nlari’ ha’m jekke gu’res tu’rlerinde, solardan, basketbol, gandbol, gu’reste basqa sport tu’rlerine qarag’anda ti’rnaq arasi’ ko’birek pataslanadi’. Bul ti’rnaqqa ko’birek itibardi’ talap yetedi. Qol ha’m ayaq barmaqlari’ ti’rnaqlari’n ha’r ha’ptede bir yamasa yeki ha’ptede bir ma’rte ali’p turi’w sha’rt. Wo’sken ti’rnaqlardi’ alg’annan keyin arnawli’ mayda yegewshe menen wolardi’n’ shetlerin tegislew lazi’m, sebebi wolar denege zi’yan keltiriwi mu’mkin.
Tis ha’m awi’z bosli’g’i’n ku’tiw. Tislerdi ku’tiw — bul tek wolardi’ appaq yetip saqlaw degeni yemes, Belgili bolg’ani’nday, pu’tin yemes tisler arasi’nda, awi’z bosli’- g’i’nda qalg’an awqat qaldi’qlari’ mikroblardi’n’ azi’qlani’wi’ ushi’n qolay sharayat jaratadi’. Bulardan ti’sqari’, awi’z bosli’g’i’nda qalg’an awqat qaldi’qlari’ ayni’p, awi’zdan jag’i’msi’z iyis keliwine, tisler arasi’nda tis taslari’ payda boli’wi’na ha’m awi’z bosli’g’i’nda tu’rli keselliklerdin’ kelip shi’g’i’wi’na sebep boladi’, Tis yeti toqi’malari’ bosasi’p, tislerdin’ qi’ymi’ldawi’ ha’m aqi’r-aqi’bet woni’n’ tu’siwine ali’p keledi. Soni’n’ ushi’n tislerdi wo’z waqti’nda, turaqli’ ra’wishte tis tazalag’i’sh ha’m shyotka menen tazalap juwi’p turi’w kerek.
Tislerdi, a’dette, bir ku’nde yeki ma’rte, azanda ha’m keshte tazalap juwi’w kerek. Bunda da’slep, tisti tiske qoyi’p shyotkani’ joqari’dan to’menge qaray ju’rgiziledi, keyin awi’zdi’ ashi’p turi’p, tisti ishki ha’m si’rtqi’ ta’replerinen juwi’ladi’. Ha’r dayi’m awqatlang’annan keyin awi’z bosli’g’i’n suw menen u’sh-to’rt ma’rte shayqap tazalansa, maqsetke muwapi’q boladi’.
Awi’z bosli’g’i’n ku’tiw tis doktori’ni’n’ sanaciya yeti- winen ibarat boladi’. A’dette, sanaciyalawda tisler, a’tirapi’nda ji’ynalg’an qatti’ ji’yi’ndi’ni’, yag’ni’y tasqa uqsas zatlardi’ tazalaw kiredi. Yemlewge bolmaytug’i’n tislerdi aldi’ri’p taslag’an maqul. Tis yetlerin massaj yetiw de paydali’, buni’n’ ushi’n ko’rsetkish barmaqlar ja’rdeminde tis yetlerinin’ joqari’ bo’liminen to’menge qaray, to’mengi bo’limin to’mennen joqari’g’a qaray massaj yetiledi. Massaj ha’reketleri jen’il boli’wi’ ha’m 3—5 minut dawam yetiwi jetkilikli.
Shi’ni’g’i’w. Shi’ni’g’i’w degende ne tu’siniledi? Shi’ni’g’i’w — bul adamni’n’ si’rtqi’ wortali’g’i’na beyimlesiwi yamasa organizmnin’ qorg’aw ku’shlerin shi’ni’qti’ri’w. Insan a’yyemnen wo’z salamatli’g’i’n saqlaw maqsetinde ta’biyatti’n’ bizge bergen bayli’qlari’ — quyash, hawa ha’m suwdan paydalani’p kelgen. Shi’ni’g’i’w tek organizmnin’ tu’rli keselliklerine qarsi’ turi’wi’na yemes, al yen’ da’slep, adam nerv xi’zmetinin’ jaqsi’lani’wi’na, zatlardi’n’ alma- si’wi’na, ju’rek, wo’kpe ha’m basqa organlar xi’zmetinin’ quwatlani’wi’na u’lken ja’rdem beredi. Bunnan ti’sqari’, organizmnin’ uluwma shi’damli’li’g’i’ ha’m islew qa’bileti ku’sheyedi. Lekin qalay shi’ni’g’i’wdi’ ha’mme de bile ber- meydi. Ayi’ri’mlar woylag’ani’nday, shi’ni’g’i’w — bul birden suwi’q suwda shomi’li’w, jalan’ayaq suwi’qta ha’m i’ssi’da ju’riw, muzday dush qabi’l yetiw degeni yemes.
|
| |
