Bog'liq Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi. Tursunov S. Muqimov Z. Norinboyev B.
Texnik-kimyoviy nazorat. Yuqori sifatli non, b o ik a va teshik kulchalar ishlab chiqarishni
ta ’minlash uchun zavod tipidagi katta yirik novvoyxonalarda ham,
mayda novvoyxonalarda ham keltiriladigan xomashyo, yarim tayyor
mahsulotlar va tayyor mahsulotlaming sifatini hamda texnologik
jarayoning to ‘g‘ri borishini texnik-kimyoviy jihatdan nazorat
qilib turish
zarur. Yirik korxonalarda texnik-kimyoviy nazorat
laboratoriyada, laboratoriyasi boim ag an kichik novvoyxonalarda
esa usta-novvoy tomonidan amalga oshirildi.
Novvoyxonalarda un juda oddiy usulda analiz qilinadi: unning
hidi, ombor zararkunandalari bilan zararlanganligi, mineral va
metall aralashmalar bor-yo‘qligi, kleykovinaning sifati va miqdori,
g ‘irchillash darajasi aniqlanadi. Un rangini aniqlash uchun mazkur
un normal rangli un bilan solishtiriladi. Buning uchun sinalayotgan
va normal rangli un namunalarini qora qog‘oz ustiga qo‘yib, lupa
orqali kuzatiladi. Sinashdan avval namunalar ustiga qog‘oz qo‘yib
taxta yoki kaft bilan bosib zichlash kerak. Unning rangi asosan
undagi qobiq miqdoriga, tegirmonda tortish oldidan don qanday
tozalanganligiga hamda kepakning mayda-yirikligiga bog‘liq.
Qattiq bug‘doyning uni sarg‘ish, yumshoq bug‘doyning uni oqishroq
b o iad i. Kepagi oz un oqish b o iad i. Mayda kepakli un yirik kepakli
unga qaraganda qoramtirroq k o ‘rinadi.
Unning xidini aniqlash uchun kaftga olib, nafas bilan isitiladi
yoki staqandagi issiq suvga (60-70°C) aralashtiriladi. Un hidsiz
bo iad i. Yot hid eskirgan unda yoki hidli mahsulotlar bilan birga
saqlangan unda boiadi.
Unning mazasi ozgina unni chaynab ko‘rib aniqlanadi. Un sal
shirin b o iish i kerak. Yot ta ’m (achchiq, nordon) sifatsiz unga xos
xususiyatdir. Y ogiar parchalanganda unning nordonligi ortadi va
achchiq ta ’m paydo b o iad i, natijada y o g ii kislotalar ko ‘payadi.
Chaynaganda un qirsillasa, bu un tarkibida mineral aralashmalar
169
borligini bildiradi. Bunday undan oziq-ovqatlar pishirish ist'emol
uchun mumkin emas.
Unda metall aralashmalari bor-yo‘qligi taqasimon magnit
yordamida aniqlanadi. Buning uchun 1
