|
Do’stov Shuhratning daftaridan qisqacha ko’chirma
|
| bet | 25/54 | | Sana | 23.01.2024 | | Hajmi | 2,27 Mb. | | #143558 |
Bog'liq Mexanikaυ0=υIII→ jismning tezligi 3 – kosmik tezlik bilan harakatlanib, jism giperbola bo’ylab harakatlanib, olam fazosiga uchib ketadi, va Gallaktikaning sun’iy yo’ldoshiga aylanadi.
Jism Yerning sun’iy yo’ldoshi bo’lib qolishi uchun uning doiraviy orbitadagi tezligi orbitaga urinma yo’nalishida bo’lishi kerak.
??? 1)Birinchi kosmik tezlik nimaga teng? 2)Ikkinchi kosmik tezlik nimaga teng? 3)Uchinchi kosmik tezlik nimaga teng? 4)Jism Yerning sun’iy yo’ldoshi bo’lib qolishi uchun uning doiraviy orbitadagi tezligi qanday yo’nalishda bo’lishi kerak? 5)Jism 1 – kosmik tezlik bilan harakatlangansa, nima hodisalar ro’y beradi?
Takrorlash uchun masalalar.
Birinchi samoviy (kosmik) tezlik necha km/s ga teng?
7,9 B) 9,8 C) 11,2 D) 16,7
Yer sirtidagi birinchi kosmik tezlik 8 km/s deb hisoblasak yer sirtidan uch yer radiusiga teng uzoqlikda birinchi kosmik tezlik nimaga teng (km/s) ? A) 1. B) 2. C) 4. D) 8.
Yer suniy yo`ldoshi quyidagi tezliklarning qaysi biriga ega bo`lishi mumkin?
1) 11,2 km/s. 2) 16,7 km/s. 3) 7,9 km/s. 4) 6,3 km/s 5) 5,7 km/s .
1; 2 va 3 B) 3. C) 3; 4 va 5. D) Hammasi.
20§. Ishqalanish kuchi.
Ishqalanish kuchi sirtlarning notekisligi yoki molekulalarning o’zaro ta’siri tufayli hosil bo’ladi.
Jismning sirti silliqlansa ishqalanish kuchi avval kamayadi, so’ngra ortadi.
Ishqalanish kuchi 3 turga bo’linadi:
Tinchlikdagi ishqalanish.
Sirpanish ishqalanish.
Dumalanish ishqalanish.
T inchlikdagi ishqalanish tinch holatda bir-biriga tegib turgan qattiq jismlarni birortasini joyidan siljitishga harakat qilganda yuzaga keladi. Tinchlikdagi ishqalanish kuchi jismlarning joyidan qo’zg’alishiga xalaqit beradigan kuchdir.
Jism tinch turganda ishqalanish kuchi, ta’sir kuchidan katta bo’lmaydi va u N ga bogliq bo’lmaydi.
Tinch holatdagi ishqalanish kuchining qiymati jismga ta’sir qiluvchi kuchlarning jism turgan tekislikdagi proyeksiyalarining yig’indisiga teng bo’lib, yo’nalishi qarama-qarsi yonalgan. Uning maksimal qiymati jism tayanch sirti bo’ylab sirpana boshlagan paytda namoyon bo’ladi. Bu holatdsagi ishqalanish kuchini yo’nalishi ta’sir etayotgan kuchga qarshi yo’naladi.
Misol: Gorizontal sirtda yotgan jismning normal bosim kuchi ortsa ham, kamaysa ham ishqalanish kuchi o’zgarmaydi va nolga teng bo’ladi.
Biror qattiq jism ikkinchisining sirtida harakatga kelganda ( sirpanganda ) yuzaga keladigan ishqalanish kuchlari deyiladi
— ishqalanish kuchi (sirpanganda). Fishq — ishqalanish kuchi, [Fishq]=N.
|
| |
