|
E qosimov, M. Akbarov
Pdf ko'rish
|
| bet | 162/168 | | Sana | 19.12.2023 | | Hajmi | 1,14 Mb. | | #124022 |
Bog'liq Pardozbop qurilish ashyolari. Qisimov E. 2005LAKNING XILLARI
Smola, bitum va shu singari parda hosil qiluvchi moddalarni uchuvchan eritmalarda suyultirib laklar
olinadi. Buyum yuzasiga surtilgan lak erituvchining uchib ketishi hisobiga tez qurib, qattiq, yupqa va yaltiroq
parda hosil qiladi. Qurilishda ko‘p ishlatiladigan laklarni quyidagi guruhlarga bo‘lish mumkin.
Moyli smola loklar — tabiiy yoki sintetik smolalarni tez quriydigan moylarda eritib, ularga sikkativ va
suyultirgichlar qo‘shib olingan lak. Moy bilan smolalarni aralashtirib olingan laklar buyum yuzasida
qurigandan keyin, qattiq va yaltiroq parda hosil qiladi. Ammo, bunday laklar spirtli laklarga qaraganda
sekinroq quriydi. Unga 3—12 soatdan so‘nggina chang yopishmaydi, 1—3 kunda esa u batamom quriydi.
Bunday laklar tarkibidagi moy miqdori smolaga nisbatan 2—4 marta ko‘p bo‘ladi. Moyli smola laklari
surtilgan buyum yaltiroq, mustahkam, suv va atmosfera ta’siriga chidamli bo‘ladi. Moyli smola laklar
ishlatishga tayyor holda chiqariladi. Ularni yanada suyultirish lozim bo‘lsa, ozgina skipidar yoki eritgich
benzin qo‘shish kifoya. Ular binoning ichki va tashqi yuzalarini bo‘yash, shuningdek, chidamli shpaklyovka
va gruntlar tayyorlash uchun ishlatiladi.
Smola laklar. Sintetik smolalarni organik eritmalarda eritish yo‘li bilan moysiz sintetik laklar olinadi.
Qurilishda eng ko‘p ishlatiladigan bunday laklardan biri mochevinaformaldegid va gliftal smolalardan
olinadigan MЧ-26 yoki MЧ-52 markali laklardir. Ular juda qattiq, rangsiz, tiniq, yuqori haroratga va suvga
chidamli, shuningdek, ishqalanishga mustahkam bo‘lgan parda hosil qilib qotadi. MЧ-26 va MЧ-52 markali
laklar pollar yuzini qoplash va boshqa ishqalanishga ko‘p ishlatiladigan buyumlarni laklash uchun ishlatiladi.
Moyli bo‘yoqlar bilan bo‘yalgan yuzalarni laklash uchun, ko‘pincha, XСЛ, СНИЛX-3 markali perxlorvinil
(ПХВ) laklari ishlatiladi. Ular ПХВ smolasini atseton, butila-atsetat-toluol va boshqa eritmalarda eritib,
plastifikatorlar qo‘shib tayyorlanadi. ПХВ laklar suvga, atmosfera, ishqor va kislotalar ta’siriga hamda o‘tga
chidamli bo‘ladi.
Gliftal smolasining og‘irligi bo‘yicha 33 qism eritmalar, etil spirti — 34 qism, atseton — 18 qism, benzol
yoki toluol — 15 qism bilan suyultirib, gliftal laki tayyorlanadi. Eritmalarning uchib ketishi hisobiga va
kislorod ta’siri natijasida yuzaga surtilgan lak qotadi va qattiq, suvga chidamli, yaltiroq parda hosil bo‘ladi.
Gliftal lakdan bino ichida va ochiq havoda ishlatiladigan buyumlarni pardozlash uchun foydalaniladi. Bu
lakning kamchiligi uning juda uzoq qurishidir.
Bulardan tashqari, qurilishda poliefir, novolak (etinol laki), epoksid, poliuretan, bakelit va shu singari
smolalar asosida olinadigan laklar ham ko‘p ishlatiladi.
|
| |
