131
Havo oralig‘i (δ) katta bo‘lsa, g‘altakning reaktiv qarshiligi kamayadi, zanjirda tok qiymati oshadi va
aksincha. Havo oralig‘ini o‘zgartirib zanjirda payvandlash tokini 70 A dan 300 A gacha o‘zgartirish mumkin.
Payvandlash vaqtida ikkilamchi chulg‘am kuchlanishi 30 V gacha kamayishi mumkin.
10.5-rasm. a – magnit shuntli payvandlash transformatiri, b – reaktiv g’altakli
payvandlash transformatiri, c - payvandlash transformatirining tashqi tavsifi.
Bitta transformator bir nechta payvandlash apparatni ta’minlashi mumkin, lekin har bir apparat
o‘zining alohida reaktiv g‘altagiga ega bo‘lishi kerak. Reaktiv g‘altak payvandlash
qurilmasining tashqi
tavsifni keskin tushuvchi qilib uning egriligini oshiradi (10.5.–rasm, c) Amalda induktiv g‘altak
transformator bilan bir butun qurilma sifatida tayyorlanishi ham mumkin.
Turli sohalarda STE–22, STE–34, STN–500 va boshqa markali payvandlash transformatorlari keng
ishlatiladi. (10.6 – rasm) STE–34 markali payvandlash transformatorining texnik tavsifi quyidagicha:
P
n
=30
kVA;
U
1
/
U
2
= 220/60 V;
I
1
/
I
2
=147/500 A; salt ishlash toki 3,4%; o‘zak markasi E41 = 0,5; FIK 93%; tok
zichligi 3,2 A/mm
2
. Induktiv g‘altakniki: kuchlanishi 50 V, po‘lat markasi 341-0,5; tok zichligi 3,48 A/mm
2
.
132
10.6-rasm. Payvandlash transformatorining tuzilishi.
